دعای امام سجاد (ع) هنگام حلول ماه رمضان
به نام خداوند بخشنده مهربان. سپاس خدایی را سزاست که ما را برای سپاسگزاری
خود راهنمایی نمود و از سپاسگزاران قرار داد تا برای احسان و نیکیاش از
شکرگزاران باشیم و ما را بر آن سپاسگزاری پاداش نیکوکاران دهد، و سپاس
خدایی را سزاست که دین خود را به ما عطا نمود و ما را جزو ملت خویش
(اسلام) اختصاص داد، و در راههای احسان و نیکیاش رهنمون کرد، تا به وسیله
نعمتش در آن راهها رفته و به رضا و خوشنودیاش دستیابیم، سپاسی که آن را
از ما بپذیرد و به وسیله آن از ما خشنود گردد.
رمضان ماه تزکیه
و سپاس خدایی را سزاست که ماه خود، رمضان را، ماه صیام و روزه، و ماه
اسلام، و ماه تزکیه، و ماه تصفیه و پاک کردن (از گناهان)، و ماه قیام و
ایستادن (برای نماز در شبها یا به پا خاستن در احیای اسلام و جهاد در راه
خدا) را یکی از آن راههای احسان قرار داد، آنچنان ماهی که قرآن در آن فرو
فرستاده شد، در حالی که برای مردم راهنما (ی از گمراهی) و نشانههای آشکار
رهبری، و جدا کننده میان حق و باطل است.
خداوند ماه صیام را بر سایر ماهها برتری بخشید
پس برتری آن را بر ماههای دیگر به سبب حرمتها و گرامیداشتنهای بسیار و
فضائل و برتریهای آشکار که برای آن قرار داد، هویدا گردانید، و در آن ماه
از جهت بزرگداشت، آنچه را که در ماههای دیگر حلال کرده حرام نمود، و
خوردنیها و آشامیدنیها را در (روزهای) آن منع کرد، و برای آن وقت آشکاری
(معینی) قرار داد، که خدای بزرگ و توانا جائز و روا نمیداند که پیش
انداخته شود و نمیپذیرد که از آن وقت به تأخیر افتد. سپس (عبادت و بندگی
در) شب (قدر) آن را به (عبادت در) شبهای هزار ماه برتری داد، و آن را شب
قدر نامید (شبی که خدای تعالی اجلها و روزیها و هر امری که حادث میشود را
مقدر میفرماید) در آن شب (بسیاری از) فرشتگان و روح (که مخلوقی استبزرگتر
از فرشته) به فرمان پروردگارشان بر هر که از بندگانش بخواهد با قضا و قدری
که محکم و استوار کرده (که تغییر و تبدیلی در آن نیست).
درود فرشتگان بر عابدان شب قدر
برای هر کاری (که خدا مقدر فرموده) فرود میآیند، آن شب سلام و درود
(فرشتگان) است (بر آنانی که برای نماز به پای ایستاده یا در حال رکوع و
سجودند، یا آنکه شب سلامتی و رهایی از ضرر و زیان شیاطین است) که برکت و
خیر آن تا آشکار شدن روشنی صبح، دائم و پایدار است. خدایا، توفیق روزه با
ترک معاصی به ما عطا فرما
بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و شناسایی برتری آن را (بر ماههای
دیگر) و بزرگ داشتن حرمت و حقش را (که قیام و ایستادگی بر آن واجب است) و
دوری گزیدن از آنچه را که منع و حرام کردهای به ما الهام نما، و ما را به
روزه داشتن آن به وسیله باز داشتن اندام از گناهان و به کار بردن آنها به
آنچه تو را خوشنود میگرداند یاری فرما، تا با گوشهامان سخن بیهوده گوش
ندهیم، و با چشمهامان به سوی بازی (کارهایی که انسان را از مقصود باز
دارد)، نشتابیم. و تا دستهامان را به حرام دراز ننمائیم، و با پاهامان به
سوی آنچه منع و حرام گشته نرویم و تا شکمهامان نگاه ندارد و گرد نیاورد جز
آنچه (خوردنی و آشامیدنی) که تو حلال و روا گردانیدهای. و زبانهامان
گویا نشود جز به آنچه (قرآن مجید و گفتار پیامبر اکرم و ائمه معصومین علیهم
السلام) تو خبر داده و بیان فرمودهای (اشاره به آداب روزهداری و پرهیز
از گناهان در حال روزهداری است) و رنج نکشیم جز در آنچه (عبادت خدا و
خدمتبه خلق) که به پاداش تو نزدیک گرداند، و بجا نیاوریم جز آنچه که از
کیفر تو نگاه دارد.
سپس همه آن کردارها را از ریا، و خودنمایی خود نمایان و از سمعه و شنیدن
شنوندگان خالص و پاکیزه گردان که از آن کسی را با تو شریک نگردانیم، و جز
تو در آن مقصود و خواستهای نطلبیم.
بار خدایا، توفیق نمازگزاردن کامل به ما مرحمت فرما
بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و ما را در آن بر اوقات نمازهای
پنجگانه با حدود و احکامش، که مقرر نمودهای و واجباتش که واجب کردهای و
شروط و اوقاتش که شرط و تعیین گردانیدهای آگاه فرما. و ما را در نماز
همچون کسانی قرار ده که مراتب شایسته آن را دریافته و ارکان و جوانب آن را
نگهدارندگانند. آن را در اوقات خود به همان طریقی که بنده و فرستاده تو -که
درودهایتبر او و بر آل او باد- در رکوع و سجود و همه فضیلتها و درجات
رفیعهاش قرار داده، با کاملترین طهارت و پاکی، و رساترین خشوع و فروتنی
بجا آورندهاند.
خدایا در این ماه احسان به ارحام و جیران و تزکیه اموال توفیقمان ده
و ما را در آن ماه توفیق ده که با نیکی فراوان و بخشش، به خویشان خود نیکی
کنیم و با احسان و عطا از همسایگان جویا شویم، و داراییهامان را از مظالم و
آنچه از راه ظلم و ستم به دست آمده خالص و آراسته نمائیم، و آنها را با
بیرون کردن زکاتها پاک کنیم (که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده:
«ملعون کل مال لا یزکی» از خیر و نیکی دور است هر مال و دارایی که زکات آن
داده نشود) و به کسی که از ما دوری گزیده باز گردیم (به او بپیوندیم) و به
کسی که به ما ظلم و ستم نموده از روی (آنچه که مقتضی) انصاف و عدل (است)
رفتار کنیم و با کسی که به ما دشمنی نموده آشتی نمائیم، جز کسی که در راه
تو و برای تو با او دشمنی شده باشد، زیرا او دشمنی است که او را دوست
نمیگیریم، و حزب و گروهی است که با او از روی دل دوستی نمیکنیم.
و ما را توفیق ده که در آن به سوی تو تقرب جسته نزدیک شویم، به وسیله
کردارهای پاکیزه و آراسته که ما را به آن از گناهان پاک کنی (بیامرزی) و در
آن ما را حفظ کرده و نگاهداری از اینکه بخواهیم عیوب و زشتیها (کردارهای
ناشایسته) را از سر گیریم، تا هیچ یک از فرشتگانت (که نویسندگان اعمال
هستند گناهان ما را) بر تو پیشنهاد ننمایند، جز آنکه کمتر باشد از اقسام
طاعت و بندگی برای تو، و انواع تقرب به سوی تو که ما بجا آوردیم.
خدایا در این ماه توفیق تقرب به پیشگاهتبه ما مرحمت فرما
بارخدایا از تو درخواست مینمایم به حق این ماه و به حق کسی که در آن از
آغاز تا انجامش در عبادت و بندگی برای تو کوشیده، از فرشتهای که او را
مقرب ساختهای، یا پیغمبری که فرستادهای، یا بنده شایستهای که
برگزیدهای، که بر محمد و آل او درود فرستی و ما را در آن برای کرامت و
ارجمندی که به دوستانت وعده دادهای سزاوار گردان، و آنچه که برای کوشش
کنندگان در طاعت و فرمانبریات واجب و لازم کردهای برای ما لازم نما،و به
رحمت و مهربانیات ما را در صف کسانی (انبیاء و اوصیاء علیهم السلام) که
سزاوار بالاترین مرتبه (بهشت) هستند قرار ده.
خدایا در این ماه از سهلانگاریها و فریب شیطان حفظمان فرما
بار خدایا، بر محمد و آل او درود فرست، و ما را در توحید و یگانگیات از
عدول و بازگشتن (شرک آوردن آشکار و نهان) و در بزرگ داشتنت از تقصیر و
کوتاهی و در دینت (اسلام) از شک و دو دلی و از راهت (به دست آوردن رضا و
خوشنودیات) از کوری (گمراهی) و برای حرمتت (آنچه قیام به آن واجب است) از
سهل انگاری و از دشمنت (شیطان رانده شده) فریب خوردن، دور گردان. بار خدایا
بر محمد و آل او درود فرست، و هرگاه در هر شب از شبهای این ماه برای تو
بندگانی باشد که عفو و بخشیدنت آنها را آزاد مینماید، یا گذشتت ایشان را
میبخشد پس ما بندگان را از آن بندگان قرار بده، و ما را برای این ماه، از
بهترین اهل و یاران (برگزیدگان) قرار ده. بار خدایا بر محمد و آل او درود
فرست، و با کاسته شدن ماه آن گناهان ما را بکاه، و با بپایان رسیدن روزهایش
بدیها و گرفتاریهای ما را از ما بکن تا اینکه این ماه از ما بگذرد در
حالی که ما را از خطاها پاکیزه گردانیده و از بدیها خالص و آراسته ساخته
باشی.
خدایا ماه رمضان را برای ما ماه عبادت و طاعت قرار بده
بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست و اگر در آن از حق برگردیم ما را (بر
آن) بازگردان و اگر در آن عدول نموده به راه کج رفتیم ما را به راه راست
آور، و اگر دشمن تو شیطان ما را احاطه کرده فرا گیرد از او رهاییمان ده.
بار خدایا ماه رمضان را از عبادت، و پرستش ما مملو و پر گردان، و اوقات آن
را به طاعت و فرمانبری ما برای تو آراسته نما و ما را در روزش بهروزه
داشتن و در شبش به نماز و زاری بهسوی (درگاه) تو و فروتنی و خواری در
برابر تو، یاری فرما تا روزش بر ما به غفلت و بیخبری و شبش به تقصیر و
کوتاهی (در عمل) گواهی ندهد. بار خدایا ما را در باقی ماهها و روزها تا
زمانی که زندهمان میداری همچنین (بهطوری که برای ماه رمضان درخواستشد)
قرار ده، و ما را از بندگان شایستهات بگردان که (الذین یرثون الفردوس هم
فیها خالدون، (سوره 23، آیه 11) آنان بهشت را به میراث میبرند در حالی که
در آن جاوید هستند گفتهاند: بهشت مسکن و جایگاه پدر ما حضرت آدم علی نبینا
و آله و علیه السلام بوده پس هرگاه به فرزندان او داده شود مانند آن است
که از او به آنها ارث رسیده) و از آنانی قرار بده که آنچه (صدقات) را
میدهند در حالی که دلهاشان از (اندیشه) بازگشتبه سوی پروردگارشان ترسان
است و از آنان که در نیکیها میشتابند، و ایشان برای آن نیکیها بر دیگران
پیشی گیرندهاند.
خدایا درود بیکران و بی حد خود را بر محمد و آل او فرست
بار خدایا درود فرستبر محمد و آل او، در هر هنگام و هر زمان و بر هر حال
به شماره درودی که فرستادهای بر هر که درود فرستادهای، و چندان برابر همه
آنها به چندان برابری که جز تو آنها را نتواند شمرد، زیرا تو هر چه را
بخواهی بجا آورندهای انجام کار، تو را ناتوان نمیگرداند و مانعی آن را
باز نمیدارد. (1)
پی نوشت :
1-صحیفه سجادیه، ص 282، فیض الاسلامروزه، درمان بیماریهای روح و جسم صفحه 6.