نویسنده‌کتاب‌در گفتگو با مشرق‌طرح‌کرد؛

همه چیز درباره ممنوعیت انتشار کتاب «اسرار آیت» + طرح روی جلد

من به عنوان نویسنده هیچ تصمیمی برای حذف بخش‌های گفته شده ندارم چون تمام آن‌ها را بر اساس اسنادی مثل خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی و خانم رهنورد نوشته‌ام.

گروه فرهنگی مشرق - کتاب «اسرار آیت» درباره زندگی و اندیشه سیاسی شهید سید حسن آیت، قرار بود 14 مردادماه در مراسم گرامیداشت این شهید، رونمایی شود که به دلیل عدم ارائه مجوز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انتشارش به زمان دیگری موکول شد. به این بهانه با «جواد موگویی» نویسنده این کتاب، گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید. اما بد نیست بدانید، که او جوانی 28 ساله و دانشجوی پیراپزشکی دانشگاه آزاد است و کار مستندسازی را به صورت جدی از سال 87 آغاز کرده است...

-    دقیقا چه زمانی متوجه موضوع عدم ارائه مجوز کتاب از سوی وزارت ارشاد شدید؟

یک ماه است که از ارائه کتاب به اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم می‌گذرد و با توجه به اینکه توسط چند گروه از ممیزان بررسی شده و حتی مدیر ارشاد قم هم این کتاب راخوانده‌، اما مجوز آن هنوز صادر نشده و ارشاد تأکید دارد که بخش‌های مربوط به مخالفت شهید آیت با افکار و عقاید آقای میرحسین موسوی باید حذف شود. آن‌ها همچنین به بخش‌های مربوط به خانم رهنورد (همسر آقای موسوی) هم ایراد گرفته‌‌اند و تأکید دارند که باید حذف شود.

-    جریان مخالفت شهید آیت با آقای موسوی دقیقا از چه مقطعی آغاز شد؟

شهید آیت از سال 58 نسبت به حضور آقای موسوی در حزب جمهوری اسلامی حساس شده و اعتراض کردند. ایشان در جلسه‌ای که قرار بود برای وزیر امور خارجه شدن آقای موسوی تصمیم‌گیری بشود، در رابطه با خط ملی‌گرایی و ارتباطات فکری و اعتقادی آقای موسوی با آقایان مصدق و پیمان مطالبی را بیان می‌کنند.

-    و البته وی به وزارت رسید...

آقای میرحسین موسوی، دو بار برای تصدی وزارت امور خارجه انتخاب شدند. یک بار زمانی که بنی ‌صدر به خارج گریخته بود و شهید رجایی برای کابینه خود، او را برگزید و بار دوم زمانی بود که شهید رجایی به ریاست جمهوری رسید و باز هم در کابینه برای این مسئولیت او را معرفی کرد.

-    بحث دیگری که در این کتاب به آن ایراد گرفته شده چیست؟

بحث دیگری که در کتاب مطرح شده، درباره گرایشات مارکسیستی آقای موسوی است. مثلا ایشان در روزنامه جمهوری اسلامی، در یادداشتی راه آقای مصدق را با راه کربلا مقایسه کرده بود که مورد اعتراض شهید آیت هم قرار گرفت. شهید آیت می‌گفت: وقتی حضرت امام می‌گویند که مصدق، مسلِم نیست (اشاره به سخنان حضرت امام در 25 خرداد 1360)، چرا آقای موسوی راه او را با راه کربلا مقایسه می‌کند؟

-    قطعا باز هم موارد دیگری هست که مورد ممیزی قرار گرفته باشد.

موضوع دیگر مطرح شده در نوشته‌های من مربوط به تلاش‌های آقایان هاشمی رفسنجانی و بهزاد نبوی در رأی‌آوری آقای موسوی برای نخست‌وزیری در دور اول بوده است؛ چه اینکه قبل از ایشان، آقایان ولایتی، پرورش، غرضی و غفوری‌فرد برای این کار مورد نظر بودند و آقای موسوی گزینه چهارم و پنجم برای این کار بود. البته در دور دوم هم به رغم مخالفت 99 نفر از نمایندگان، باز هم نامه آقای محسن رضایی درمورد وضعیت جنگ و لزوم انتخاب مجدد آقای موسوی به نخست وزیری و فشارهای آقایان هاشمی رفسنجانی، اردبیلی و برخی دیگر از افراد، باعث انتخاب وی شد.

-    امروزه ردی هم از نظرات شهید آیت در بین هم‌نسلان ایشان هست؟

خوشبختانه بعد از شهادت آقای سید حسن آیت، برخی از دوستان و همراهان ایشان، راهشان را ادامه دادند و افکار و عقایدشان را پیگیری کردند. از این افراد می‌شود به آقایان عسکر اولادی، محمود کاشانی، احمد کاشانی، زواره‌ای، سید محمد خامنه‌ای، بادامچیان و ... اشاره کرد. در حقیقت همین ارائه راه بود که باعث شد افکار شهید آیت زنده بماند و حالا بعد از گذشت چند دهه، چراغ راه ما باشد.

-    گویا در روز هفتم تیر 60 هم شهید آیت مباحثی را مطرح کردند.

در هفتم تیر 1360 دو جلسه در حزب جمهوری اسلامی برگزار شد، یک جلسه قبل از نماز مغرب و یک جلسه، بعد از آن که منجر به حادثه شهادت شهید بهشتی شد. در جلسه قبل از اذان هم شهید آیت باز در مورد بحث تصدی وزارت امور خارجه آقای موسوی، به همفکری وی با آقای حبیب الله پیمان و افکار سوسیالیستی‌شان اشاره می‌کند و نسبت به این تصدی ابراز مخالفت می‌نماید.
آقای موسوی اولین بار با 8 رأی مخالف به وزارت می رسد و دومین بار با 99 رأی مخالف و ما در این کتاب خواسته‌ایم با توجه به گفته‌ها و عقاید دکتر آیت، این مسئله را مورد بررسی قرار دهیم.

-    نظر مخالفین شهید آیت در مورد این مستندات تاریخی چیست؟

مخالفین شهید آیت در 30 سال گذشته همواره گفته‌‌اند که چون آقای میرحسین موسوی نخست‌وزیر امام بوده‌، مخالفت با وی هم مخالفت با حضرت امام است. این حرف‌ها اولین بار هم توسط گروه‌های چپ مطرح شد. ما می‌خواستیم این موضوع که واقعا آقای میرحسین موسوی نخست‌وزیر امام بوده‌اند یا نه را مورد بررسی قرار دهیم. اما تمام این بخش‌ها به نظر وزارت ارشاد باید حذف شود!

-    اما گویا در شهادت دکتر آیت هم هنوز حرف و حدیث‌هایی هست.

ما در کتاب، به غیر از بررسی نقش آقای هاشمی رفسنجانی در نخست‌وزیری آقای موسوی، در مورد ابهامات ترور شهید آیت هم سئوالاتی را مطرح کرده‌ایم. وزارت ارشاد حذف این بخش را هم شرط انتشار کتاب دانسته است. طبق اسناد دادستانی انقلاب معلوم می‌شود که پرونده ترور ایشان از دادستانی تهران به وزارت اطلاعات فرستاده شده و 33 سال است که هنوز باز مانده و این پرونده را در اختیار محققان و حتی خانواده شهید آیت هم قرار نمی‌دهند.

-    از آخرین وضعیت کتاب چه خبری دارید؟

آخرین مذاکره ناشر با رییس ارشاد قم بوده که طی آن گفت‌وگو، وی باز هم بر حذف بخش‌های اشاره شده تأکید کرده‌ و معلوم شده که به غیر از ممیزان، شخص رییس ارشاد قم هم این کتاب را خوانده‌. با این حال، ناشر، رایزنی‌هایی را با شخص وزیر ارشاد آغاز کرده است تا بلکه بتواند مجوز انتشار کتاب را بگیرد.

-    با این حال، تصمیم شما برای حذف این بخش‌ها چیست؟

من به عنوان نویسنده هیچ تصمیمی برای حذف بخش‌های گفته شده ندارم چون تمام آن‌ها را بر اساس اسنادی مثل خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی و خانم رهنورد نوشته‌ام. مثلا خانم رهنورد در سال 83 با روزنامه اطلاعات گفت‌وگویی کرده بود که ما از آن استفاده کرده‌ایم. یا حرف‌های آقای پیمان را بدون هیچ دخل و تصرفی مورد استناد قرار داده‌ایم.

-    تصمیم نوشتن کتاب از کجا به ذهنتان خطور کرد؟

این کتاب 750 صفحه‌ای را به تنهایی نوشتم و سابقه آن به تولید مستند «اسرار آیت» برمی‌گردد که اواخر سال 88 آن را ساختم و به طور گسترده در اختیار مخاطبان قرار گرفت. اواسط تدوین مستند بود که تصمیم گرفتم تحقیقاتم را در قالب یک کتاب هم ارائه کنم که حدود 5 سال طول کشید. البته رسانه‌های اصلاح‌طلب مثل ماهنامه «مهرنامه» هم در دو پرونده، مستند اسرار آیت را مورد نقد جدی قرار داد و به طور مفصل علیه آن مطالبی نوشت. مثلا آقای مسیح مهاجری (مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی) سکانس به سکانس آن مستند را مورد نقد قرار داد.

-    خوراک اصلی این کتاب از کجا آماده شد؟

برای این کتاب حدود 200 ساعت مصاحبه هم انجام داده‌ام و همچنین از اسناد مرکز اسناد انقلاب اسلامی، حوزه هنری، دادستانی، دادگاه انقلاب، آرشیو مجلس و موسسه مطالعات تاریخ معاصر استفاده کرده‌ام.

-    کمی هم در مورد ناشر این کتاب برایمان بگویید.

ناشر کتاب «اسرار آیت» یک انتشارات خصوصی است که پیش از این هم چند کتاب تاثیرگذار و جریان‌ساز منتشر کرده است. مثلا کتاب «سراب سیاست» که درباره نقد اندیشه‌ها و رفتار آقای موسوی خوئینی‌ها بود و سال 89 چاپ شد. یا کتاب «نقد توافقنامه ژنو» که نقد این توافقنامه از دید نخبگان بود و ابتدا مجوز چاپ آن را نمی‌دادند تا اینکه کار به مجلس و کمیسیون فرهنگی کشید. همچنین 2 جلد کتاب هم با نام‌های «سختی سنت» و «دولتمرد چهارم» درباره اندیشه‌های فلسفی و سیاسی آقای سید حسین نصر از سوی انتشارات اشراق حکمت به چاپ رسید. این کتاب‌ها هم با واکنش تند اصلاح‌طلب‌ها روبرو شد. من فکر می‌کنم یکی از دلایل مجور ندادن به کتاب «اسرار آیت»، همین سابقه ناشر در انتشار کتاب‌های واکنش‌برانگیز است.