شبهه ازدواج عمرباام کلثوم

ازدواج ام کلثوم با عمر، شاهد دروغ بودن شهادت:

طرح شبهه:

شیعیان ادعا مى‌کنند که خلیفه دوم قاتل فاطمه زهرا (رضى الله عنها) است؛ اما کدام‌ عقل‌ سلیم‌ مى‌پذیرد که‌ حضرت‌ علی ‌(رضی‌الله عنه‌) دخترش‌ را به‌ ازدواج‌ قاتل‌ همسر گرامیش‌، فاطمه‌ (رضى الله عنها) درآورد و رابطه‌ دوستانه‌ با او برقرار نماید؟

نقد و بررسى:

یکى از شبهاتى که اهل سنت؛ به ویژه در سال‌هاى اخیر به صورت گسترده مطرح کرده‌اند، ازدواج خلیفه دوم با امّ‌کلثوم دختر امیر مؤمنان و فاطمه زهرا علیهما السلام است.

اهل سنت،‌ استفاده‌هاى گوناگونى از این ازدواج مى‌کنند؛ از جمله مى‌خواهند با اثبات این ازدواج، رابطه صمیمانه و دوستانه امیر مؤمنان با خلفا را ثابت و از سوى دیگر، شهادت صدیقه شهیده سلام الله علیها، غصب خلافت و... را انکار نماید.

از این رو، این شبهه اهمیت فوق العاده و پیوند ناگسستنى با اندیشه‌هاى شیعیان دارد و باید به صورت دقیق و مستدل بررسى شود.

اندیشه‌وران شیعه پاسخ هاى گوناگونى از این مطلب داده‌اند که همگى آن‌ها صحیح و معقول به نظر مى‌رسد؛ برخى همچون رضى الدین حلى، علامه مقرّم، علامه باقر شریف القرشى و... اصل وجود دخترى به نام امّ‌کلثوم را براى حضرت زهرا سلام الله علیها منکر شده و دلیل‌هاى متقنى براى آن ارائه کرده‌اند. که ما نیز در این مقاله، در دفاع از این نظر، شواهد فراوان بیان کرده‌ایم.

 برخى دیگر، وقوع تعارض در روایات ازدواج را دلیلى واضح براى بطلان مدعاى اهل سنت در باره این ازدواج مى‌دانند؛ از جمله شیخ مفید رضوان الله تعالى علیه در دو رساله مجزا به نام‌هاى المسائل العُکبریة و المسائل السرویة، و نیز سید ناصر حسین الهندى در کتاب افحام الأعداء والخصوم و آیت الله میلانى و...

ما نیز در این مقاله، تعارض‌هاى گسترده در نقل این ماجرا را مطرح و مستندات آن را از کتاب‌هاى اهل سنت ذکر کرده‌‌ایم.

 و اندیشه‌وران دیگرى، همچون سید مرتضى پاسخ داده‌اند که این ازدواج با زورگویى و تهدید عمر بن خطاب بوده است.

عده‌اى از دانشمندان شیعه و سنى با پذیرش اصل ازدواج، نکته دیگرى را مطرح کرده‌اند که امّ‌کلثوم همسر عمر، دختر امیر مؤمنان علیه السلام نبود؛‌ بلکه دختر ابوبکر بوده است؛ از جمله یحیى بن شرف نووى، مهمترین شارح صحیح مسلم در کتاب تهذیب الأسماء این مطلب را نقل کرده و آیت الله مرعشى نجفى از عالمان شیعه در شرح احقاق الحق به این مطلب تصریح کرده‌اند که در ادامه مدرک و اصل سخن ایشان خواهد آمد.

گویا از بین پاسخ هاى موجود، پاسخ اخیر کامل‌تر است؛ چرا که از طرفى تمام روایات موجود در کتاب‌هاى اهل سنت که ازدواج دختر امیر مؤمنان علیه السلام را با خلیفه دوم ثابت مى‌کند، با اشکالات سندى مواجه و با تعارض‌ها و تناقض‌هاى غیر قابل جمعى که دارند، غیر قابل اعتماد هستند و از طرف دیگر در هیچ یک از روایات موجود در کتاب‌هاى شیعه، تصریح نشده که امّ‌کلثوم دختر امیر مؤمنان از حضرت زهرا علیهما السلام باشد؛ بلکه ازدواج دخترى به نام امّ‌کلثوم را که در خانه امیر مؤمنان بوده ثابت مى‌کنند.

اعتراف اندیشمندى همچون نووى، برترین شارح صحیح مسلم که گسترده‌ترین و مهمترین کتاب فقهى شافعى نیز متعلق به او است، عامل مهم دیگرى است که این دیدگاه را تقویت مى‌کند.

و نیز مى‌گوییم که حتى در صورت اثبات چنین ازدواجى، نمى‌توان از آن رابطه صمیمانه امیر مؤمنان را با خلفا اثبات کرد؛ زیرا این ازدواج نه تنها براى خلیفه دوم فضیلت محسوب نمى‌شود؛ بلکه لکه سیاهى است که همانند تیرگى غصب خلافت، بر دامان او باقى مانده است؛ چرا که در ماجراى این ازدواج چیزهایى نقل شده است که عرق شرم از پیشانى انسان غیرت مند جارى مى‌شود. این مطلب را در محور چهارم بررسى کرده‌ایم.

محور اول: دخترى به نام ام کلثوم وجود نداشته است

محور دوم: ام کلثوم دختر ابوبکر، یا ام کلثوم دختر امیر مؤمنان علیه السلام؟

محور سوم: تعارض‌هاى موجود در نقل قضیه

محور چهارم: اهانت به ناموس رسول خدا

محور پنجم: بررسی و تحلیل بهانه عمر برای ازدواج

محور ششم: مخالفت با سنت رسول خدا

محور هفتم: عمر با ام کلثوم «کفو» نبود

محور هشتم: ازدواج با تهدید و زورگویی

محور نهم: بررسی روایات اهل تسنن