رسانههای جمعی مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات امروز مخاطب گستردهای در جهان و ایران دارند، این در حالی است که رسانههای اجتماعی مانند فیسبوک، توئیتر، یوتیوب و گوگلپلاس نیز درصد زیادی مخاطب دارند اما رشد بیشتری نسبت به رسانههای جمعی دارند و گویا قرار است پای جای آنها قرار دهند. اما تفاوتهای اساسی بین این دو وجود دارد که رصد رسانه دات کام دراین مقاله به توضیح آن خواهد پرداخت.
رسانه های اجتماعی چیست؟
رسانه
اجتماعی کاربرد تکنولوژیهای متحرک برای تبدیل ارتباطات به دیالوگی دوسویه
است.رسانههای اجتماعی ،رسانههایی برای تعامل اجتماعی هستند که از
تکنیکهای ارتباطی، بسیار در دسترس و گسترشپذیر استفاده میکنند.
آندره کاپلن و مایکل هانلین رسانههای اجتماعی را این گونه تعریف میکنند:
“گروهی از برنامههای کاربردی متنی بر اینترنت هستند که با اتکا به
بنیانهای تکنولوژیک وب ۲، امکان ایجاد و تبادل محتوای تولیدشده بوسیله
کاربران را میدهند”
رسانههای اجتماعی در تجارت ممکن است به عنوان “رسانههای تولیدشده بوسیله
مصرفکننده” (CGM) توصیف کنند.یک رشته مشترک که همه این تعریفها را به هم
میپیوندد، آمیزه تکنولوژی و تعامل اجتماعی برای خلق جمعی ارزش است.
امروزه رسانه های اجتماعی به یک مهارت جدید و مهم برای همه و حتی برای
کسانی که حتی درک بسیار بالایی از فناوری ندارند، تبدیل شده است. در سال
های اخیر دسترسی میلیون ها کاربر در سراسر جهان به رسانه های و شبکه های
اجتماعی باعث شده است تا این رسانه ها درکانون توجه جوامع مدرن و افراد
زیادی قرارگیرند و از محبویت قابل توجهی به خصوص در میان نسل جوان برخوردار
شوند. شناخت صیحیح از این رسانه ها باعث می شود تا کاربران بیش از پیش
بتوانند از این ابزارها استفاده مفید و موثر داشته باشند.
ویژگی های رسانه های اجتماعی
رسانه
های اجتماعی برخلاف تصور که هیچ قاعده و اصولی ندارند، دارای ویژگی ها و
ساختارهای حرفه ای هستند. ۱۴ ویژگی رسانه های اجتماعی شامل گفت و گوی دو
طرفه، باز شدن دیالوگ ها به وسیله ی مخاطبان، ایجاد درگیری، تشویق به
مشارکت، فعال کردن همکاری و برانگیختن شخصیت است.همچنین گران نبودن، افزایش
اعتبار،اعتدال و برابری، تولید محتوا توسط کاربر،حس مالکیت محتوا، افزایش
صداقت و مکانی برای ارایه محتوای داغ از ویژگی های رسانه های اجتماعی است.
با این حال یک ویژگی مهم رسانه های اجتماعی تولید محتوا در قیاس با رسانه
های جمعی، بسیار ارزان تمام می شود؛ به عبارت بهتر، تولید محتوا رایگان است
و این عامل جذابیت این رسانه ها را بیشتر کرده است.
رسانه های جمعی چیست ؟
رسانه های جمعی، عبارت است از مجموعه ای از وسایل ارتباطی که عموماً با ارتباطی یکسویه به دنبال جمعی از مخاطبان هستند.اصطلاح رسانه های ارتباط جمعی به طور کلی به وسایلی اطلاق می شود که مردم یک جامعه از آن برای اعلام پیام ها و افکار و انتقال مفاهیم به یکدیگر استفاده می کنند. این وسایل عبارتند از: مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری ها. پیدایش روزنامه، رادیو، تلویزیون و سینما در زندگی بشر رضایتی بیش از سایر پدیده های علمی و صنعتی ایجاد کرده است. با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه تکنولوژی ایجاد شده، رسانه های گروهی بیش از هر دوره ای ارزش و اهمیت یافته اند.
ویژگی رسانه های جمعی:
رسانه های جمعی دارای امتیازات و منابعی هستند که این امتیازها از ماهیت و کارکرد رسانه های نوین که غالبا رسانه های جمعی هستند ناشی می شود. ویژگی رسانه های جمعی به طور خلاصه به شرح ذیل می توان نام برد :
- سرعت انتشار
- نظم انتشار
گستردگی حوزه انتشار - ۴ تداوم انتشار
- فراگیری و پوشش مخاطبان
- دستیابی به قضاوت و داوری مخاطبان انبوه
- آسانی دسترسی و هزینه ناچیز
تفاوت بین رسانههای اجتماعی و رسانههای جمعی
رسانههای
جمعی مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات امروز مخاطب گستردهای در جهان و
ایران دارند، این در حالی است که رسانههای اجتماعی مانند فیسبوک، توئیتر،
یوتیوب و گوگلپلاس نیز درصد زیادی مخاطب دارند اما رشد بیشتری نسبت به
رسانههای جمعی دارند و گویا قرار است پای جای آنها قرار دهند.
برخی از مشخصاتی که به توصیف تفاوتهای رسانه های اجتماعی و رسانه های جمعی کمک میکنند به این قرارند:
دامنه دسترسی: تکنولوژی رسانههای اجتماعی و رسانههای
جمعی هر دو امکان گسترش دسترسی را فراهم میکنند و میتوانند به مخاطبانی
جهانی دست یابند. اما رسانههای جمعی به طور شاخص از یک شبکه سازمانی
متمرکز برای سازماندهی، تولید، و انتشار استفاده میکنند، در حالیکه
رسانههای اجتماعی ذاتا تمرکززداییشدهتر و کمتر سلسله مراتبی هستند و با
نقاط متعدد تولید و مصرف مشخص میشوند.
قابلیت دسترسی: وسائل تولید برای رسانههای جمعی به طور
معمول در اختیار دولت و/یا شرکتهای خصوصی هستند؛ رسانههای اجتماعی به طور
رایگان یا با هزینه ناچیز در دسترس عموم مردم هستند.
سهولت استفاده : تولید رسانههای جمعی به طور معمول نیاز
به مهارتها و آموزش اختصاصی دارد. در مقابل، اغلب تولیدات رسانههای
اجتماعی، به مهارتها و آموزش اختصاصی نیاز ندارد یا تنها به تجدید برداشتی
از مهارتهای موجود نیاز دارند؛ از لحاظ نظری هر کسی با دسترسی به اینترنت
میتواند وسائل تولید رسانههای اجتماعی را به کار بیندازد.
ارتباط فوری: زمان تاخیری میان مواد ارتباطی تولید شده در
رسانههای اجتماعی ممکن است طولانی باشد (روزها، هفتهها یا حتی ماهها)
در حالیکه در رسانههای اجتماعی امکان پاسخهای تقریبا فوری وجود دارد؛
تنها مشارکتکنندگان تعیین کننده هر تاخیری در پاسخ هستند).یا این حال
رسانههای جمعی شروع به اقتباس جنبههایی از تولید کردهاند که به طور
معمول با ابزارهای رسانههای اجتماعی انجام میشود، بنابراین این ویژگی
ممکن است در طول زمان جنبه متمایزکنندهاش میان این دو نوع رسانه را از دست
بدهد.
استمرار: تولیدات رسانههای جمعی، هنگامی که ایجاد
میشوند، دیگر قابل تغییر دادن نیست (زمانی که مقاله یک مجله چاپ و توزیع
شد، دیگر نمیتوان درآن تغییری ایجاد کرد)، در حالیکه تولیدات رسانههای
اجتماعی را میتوان تقریبا به طور فوری با گذاشتن اظهار نظر یا ویراستاری
تغییر داد.
تعامل : رسانههای جمعی اصولا حالت یک سویه با مخاطب
دارند و تنها پیام را ارسال می کنند و ارتباطات یک به یک یا یک به چند است
در حالی که در رسانه های اجتماعی ارتباطات چند به چند است و مخاطب کاملا به
صورت تعاملی قدرت ارتباط دارد.
محدودیت: در تمام رسانههای جمعی مانند رادیو، تلویزیون و
روزنامه محدودیت تولید محتوا داریم، در حالی که در رسانههای اجتماعی
محدودیتی برای تولید محتوا نیست زیرا در آنجا بحث دیده شدن محتواست.
اعتبار: فضای رسانههای جمعی کاملا رسمی است و محتوا تا
حدود زیادی معتبر است اما فضای رسانههای اجتماعی غیررسمی و محتوا کمتر
مورد اعتبار است البته کاربران به راحتی می توانند محتوای مورد شایعه و غیر
معتمد رو شناسایی و معرفی کنند.
چندرسانهای: محتوا در رسانههای جمعی محدود به امکانات
مانند صدا، تصویر یا متن است در حالی که در رسانههای اجتماعی این محدودیت
بسیار کمتر از و فرامتن است که قابلیت ناوبری نیز موجود است.
تحریریه : در همه رسانههای جمعی تیم تحریریه وجود دارد
که محتوا را تولید میکنند اما در رسانههای اجتماعی تیم تحریریهای برای
تولید محتوا نیست بلکه تیم مانیتورینگی برای رصد محتوا موجود است.
اندازهگیری مخاطب: در تمام رسانههای جمعی این مشکل وجود
دارد که تعداد مخاطب مشخص نیست اما در رسانههای اجتماعی به راحتی امکان
اندازهگیری مخاطبان موجود است و متوجه شویم که یک رسانه چه مقدار مخاطب
آنی و دائمی دارد.
سانسور: سانسور محتوا در رسانههای جمعی بیداد می کند،
محتوا از طرف سازمانهای درونی و بیرونی و تحریریه به اندازه کافی سانسور
می شود اما در رسانههای اجتماعی سانسور به شدت کمتر است مگر اینکه محتوا
ضد ارزشی باشد که کاربران آن را گزارش کرده باشند. البته بدون سانسور هم
نیست.
تولید محتوا: محتوادر رسانههای جمعی مطابق با اهداف
سازمان رسانهای تولید میشود اما در رسانههای اجتماعی چون کاربر محور است
و مخاطبخود محتوا تولید میکند بر اساس نیازهای اجتماعی محتوا تولید
میشود.