اهمیت خلاقیت و روش های پرورش آن در دوره ابتدایی
برای پرورش تفکر خلاق باید سعی شود که مسئولیت تصمیم گیریها و عمل به دانش
آموز واگذار شود تحقیقات انجام شده نشان دادند که شرکت دادن دانش آموزان
در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی و محتوایی که با فعالیت دانش آموزان ارائه
شود, سبب پرورش زمینه های مختلفی در دانش آموزان می شود
خلاقیت را می توان هماهنگی و گردآوری کیفیت ها، ایده ها و مفاهیم به
شکلی جدید که قبلاً وجود نداشته است، تعریف کرد و تفکر خلاق عبارتست از
توانایی ترکیب اجزایی که به نظر جداگانه و یا مستقل می آیند و توانائی های
خلاق همچون سایر انواع هوش به درجات متفاوت در میان همه ما وجود دارد و
برعهده ما است که آنها را شکوفا ساخته و به خدمت گیریم. مطالعات انجام شده
درباره خلاقیت نشان داده که کودکان دردوره دوم کودکی یعنی ۷تا۱۱ سالگی می
توانند انرژی خود را درجهت فعالیت های خلاق سوق دهند. از این رو روان
شناسان این دوره را سن خلاقیت نام گذاری کرده اند. با توجه به این مطلب
باید معلمان و تمام کسانی که در رابطه با مسائل تعلیم و تربیت کودکان قرار
دارند این مسئله را مورد توجه قراردهند.
برای پرورش تفکر خلاق باید سعی شود که مسئولیت تصمیم گیریها و عمل به
دانش آموز واگذار شود. تحقیقات انجام شده نشان دادند که شرکت دادن دانش
آموزان در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی و محتوایی که با فعالیت دانش آموزان
ارائه شود، سبب پرورش زمینه های مختلفی در دانش آموزان می شود. برای پرورش
خلاقیت دانش آموزان باید از تشویق های به موقع و سازنده و صادقانه استفاده
کرد و درمورد اشتباهاتی که انجام داده اند، درست انتقاد شود. آنها را با
خودشان مقایسه کنند. محیط و فضایی برای آنها مهیا کنیم که آزادانه بتوانند
فعالیت کرده و در آنها ایجاد انگیزه کنند. از تکنیک های افزایش نیروی ذهنی و
همچنین از وسایل کمک آموزشی و بازی برای شکوفا کردن خلاقیت دانش آموزان
استفاده کنیم.
کشف استعدادها و رفتارهای خلاق در افراد همواره یکی از آرزوهای بشر
درهمه زمانها بوده است. با پیشرفت علوم و تکنولوژی تحقق این آرزو و اگر چه
امکان بیشتری یافته است، درعین حال مخاطره آمیزتر نیز شده است. روش هایی که
برای پرورش استعدادهای درخشان مورد استفاده قرارمی گیرند متعدد است. با
وجود این بسیاری از آنها درجریان عمل با شکست مواجه می شود.
امروزه همه مدارس وظیفه دارند تا به پرورش دانش آموزان خود در همه زمینه
ها و به صورتی همه جانبه بپردازند و فرصت هایی را به وجود آورند که ضمن آن
تغییراتی واقعی و اصولی در نحوه تدریس حاصل شود. خلاقیت یک استعداد پرارزش
است وافراد خلاق کسانی هستند که پیشرفت های عظیم علوم پزشکی - ادبیات -هنر
و... مدیون کوششهای آنهاست. آنها هستند که پیشرفت تمدن را درهمه جوامع به
عهده دارند.
توجه به اندازه گیری هوش دانش آموزان منجر به تحقیقات موازی با آن برای
شناخت خلاقیت در دانش آموزان درچند دهه اول قرن حاضر شده است. اخیراً روان
شناسانی که توجه خود را به کیفیت ها و عواملی که نشان دهنده خلاقیت دانش
آموزان است معطوف داشته اند، دریافته اند که خلاقیت و داشتن نمرات بالا در
آزمون های هوش همواره قرین هم نیستند.
خلاقیت را نمی توان فقط در انحصار عده ای معدود دانست. خلاقیت در همه
موجود است. این قابلیتی است که افراد انسانی را در مقامی بالاتر از همه
موجودات زنده که درجهان زندگی می کنند، قرار می دهد. توانائی های خلاق
همچون سایر انواع هوش به درجات متفاوت درمیان همه ما وجود دارد. آن چه که
برعهده ما گذاشته شده است این است که آنها را شکوفا ساخته و به خدمت
بگیریم. مطالعات با ارزشی که درمورد افراد بسیار خلاق به عمل آمده نشان می
دهد که این افراد قادرند به افکار خود نظم داده و از طریق انضباط شخصی گامی
به سوی پرورش خلاقیت های خود بردارند.
خلاقیت را می توان هماهنگی و گردآوری کیفیت ها - ایده ها -مفاهیم به شکل
جدید که قبلاً وجود داشته است، تعریف کرد. در این روند سعی شده که مسئولیت
تصمیم گیری ها و عمل به دانش آموز واگذار شود و به این وسیله هم دانش آموز
تشویق به خلاقیت شود و هم معلم ملزم به استفاده از بازی ها به روشی فعال و
خلاق شود. معلم می تواند فضای آموزشی ایجاد کند که دانش آموز آزادی کافی
جهت فعالیت داشته باشد و همچنین همزمان بتواند به برخی فعالیت های آموزشی
نیز بپردازد.
تفکر خلاق عبارت است از توانایی ترکیب اجزایی که به نظر جداگانه یا
مستقل می آیند. دانش آموزی که دارای تفکر خلاق است، عموماً دارای ویژگی های
زیر است:
۱) تمایل به تجربه و آزمایش
۲) گرایش درونی برای ارزشیابی
۳) توانایی بازی با عقاید و نظرات
۴) تمایل به ریسک کردن
۵) تمایل به ترجیح دادن پیچیدگی
۶) گرایش به امور مبهم و تحمل آن
۷) خود پنداری (تصور از خود)
۸) توانایی چسبیدن به کار
تفکر خلاق را می توان به وسیله تست تفکر خلاق تورانس اندازه گیری کرد.
دانش آموزی که دارای تفکر خلاق است، معمولاً چندان از معلم فرمانبرداری نمی
کند و ترجیح می دهد به تنهایی درس بخواند. معلمان و احیاناً دانش آموزان
درسخوان از چنین دانش آموزی به عنوان کودکی که نظم کلاس را رعایت نمی کند
شکایت می کنند.
● خلاقیت محصول نهایی شخصیت و محیط
عده ای معتقدند که خصوصیاتی که ازطریق وراثت به انسان منتقل می شود و
عامل تعیین کننده درایجاد رفتارهای خلاق به حساب می آیند و حال آن که برخی
دیگر محیط را مؤثر تلقی می کنند. سوال این است که آیا این صفات ارثی هستند
یا اکتسابی؟ واگر اکتسابی هستند معلمان چگونه می توانند به رشد آنها کمک
کنند؟
این سوال مستقیماً مربوط به تأثیراتی است که محیط می تواند بر شکوفایی
رفتار خلاق باقی گذارد. دراین جا منظور ما از محیط، محیطی است که رفتار
خلاق در آنها پرورش یافته و تشویق کننده باشد. تشویق های دروغین، غیر واقعی
و بی فایده اند و تنها تشویق های راستین است که حیثیت و شأن فرد را بالا
می برد. محیط را باید به صورتی سازمان دهیم که اشتباه کردن، تجربه کردن و
ریسک کردن درآنها مجاز باشد. درچنین محیطی برای فرد موقعیتی فراهم می آید
تا بتواند توانائی های بالقوه خود را کشف کند.
محیط مساعد برای ایجاد رفتارهای خلاق را می توان به راه های مختلفی به
وجود آورد و باید آن را براساس اصولی که منجربه رفتار خلاق می شود و
تحقیقات مختلف آن را تأیید کرده است،بنا کرد.
معلم برای محیط یا جوی که به تحقق هدفی می انجامد باید سه عامل اصلی را
مدنظر داشته باشد که عبارتند از: عامل فیزیکی، عامل عقلانی وعامل عاطفی.
پرورش رفتار خلاق درکلاس هرگز به آن معنی نیست که باید شرایطی را به
وجود آوریم که پر از هرج ومرج باشد یا به معنای آن نیست که به دانش آموزان
آزادی کامل بدهیم و نقش معلم را به عنوان فردی مسئول درنظر نگیریم. با
استفاده از دایره المعارف ها، لغت نامه ها، وسایل کمک آموزشی، اسباب بازی،
معما و غیره که اغلب معلمان می توانند کلاس خود را با تعدادی از این وسایل
مجهز کنند. و در دسترس بودن چنین وسایل بخصوص هنگامی که به آن نیاز است می
توان تأثیری قطعی و مهم درپرورش رفتار خلاق ایفا کرد. یادگیری زمانی رخ می
دهد که فرد با محرکی جاندار یا بی جان، ذهنی یا عینی و تصادفی یا عمدی
ارتباط برقرار کند. به عبارت دیگر هرچیزی که بتواند مفهومی در فراگیری
برانگیزد، موجب یادگیری می شود. معلم باید انگیزه های متفاوتی را به وجود
آورد تا بتواند از طریق آن یا پاسخگوی نیازهای گوناگون باشد که هر دانش
آموز به طور انفرادی به آن واکنش نشان دهد و همچنین درآغاز انگیزه هایی به
دانش آموزان داده شود که حتماً به موفقیت بیانجامد، زیرا از طریق موفقیت
است که فرد وادار می شود تا به کوشش های خویش ادامه دهد. استفاده از تشویق
های درست و به موقع در تأمین بهداشت روانی اثری قاطع به جای می گذارد. دانش
آموزان درتشخیص اشتباهات خود از بسیاری از بزرگترها با هوش ترند و نحوه
ارائه انتقاد نیز اهمیتی حیاتی دارد. انتقادهایی که به فرد بفهماند که کار
او بی ارزش است کاملاً اشتباه است. برعکس انتقادهایی که محصول کار دانش
آموز را مورد ارزیابی قرار می دهد و کاراو را با خودش مقایسه می کند زیانی
به بار نخواهد آورد.
برای پرورش رفتار خلاق باید شرایطی فراهم آورد که دانش آموزان ضمن آن
بتوانند احساس ارزش، احساس تعلق و احساس قدرت کنند. آنها باید دراین محیط
عزت نفس کسب کنند و به عزت نفس دیگران احترام بگذارند. تشویقی که در مورد
آنها صورت می گیرد صادقانه باشد، زیرا آنها نیز یاد می گیرند با دیگران
صادقانه رفتار کنند.
نتایج تحقیقات نشان می دهند که شرکت دادن دانش آموزان در تصمیم گیری ها،
در برنامه ریزی و محتوایی که با فعالیت دانش آموزان ارائه می شود. سبب
پرورش زمینه های مختلفی در دانش آموزان می شود که این امر در برنامه هایی
که معلم درآن در همه فعالیت ها همه کاره است به این صورت دیده نمی شود.
موانعی که در برابر رشد خلاقیت هر فرد موجود است یا درونی است یا برونی.
آن چه مسلم است این است که تعداد زیادی از آنها از طرف خودما بر ما تحمیل
می شود. داشتن فرضیه های منفی درباره خود و دیگران موانعی است در برابر رشد
خلاقیت اگر انتظارات ما از دانش آموزان مثبت باشد. نگرش آنها نسبت به خود
مثبت خواهد بود و برعکس اگر جنبه منفی داشته باشد، نگرش های آنها نیز منفی
خواهد بود. پس موانعی که بر سر راه تفکر خلاق وجود دارند عبارتند از:
▪ موانعی تاریخی،
▪ بیولوژیکی،
▪ فیزیولوژیکی،
▪ اجتماعی
▪ روانی.
گفتیم که موانع به صورت عواملی از حرکت آزاد و فکر جلوگیری می کند و سد
راه تفکر خلاق می شوند. در کتاب های روان شناسی موانع را به صورت عنصری
تعریف می کنند که جلو رشد و پیشرفت را می گیرند، اما درزندگی روزمره وجود
موانع چه به صورت بارز و چه پنهان اغلب لازم است، زیرا می توانند برای
امنیت ما مفید باشند. محیطی که کلاً از موانع بری باشد می تواند بسیار
خطرناک باشد. همان گونه که ما برای حفظ خود به وسایل ایمنی نیاز داریم، از
نظر روانی نیز برای تأمین امنیت خویش به برخی محدودیت ها محتاجیم. مطلب
دیگر این که برای پرورش تفکرخلاق رشد مهارت های همگرا به همان اندازه مهم
است، که پرورش مهارت های واگرا.
● تکنیک هایی برای افزایش نیروی ذهنی
«الکس اوسبورن» بنیانگذار مؤسسه آموزش خلاق در کتاب خود به نام «تصورات
عملی» برای مؤثر نمودن جلسات بارش مغزی چند قانون به شرح زیر پیشنهاد کرد:
۱) انتقاد باید ممنوع باشد.
۲) گفتن هر نوع مطلبی آزاد باشد.
۳) مقدار و کمیت هرچه بیشترباشد، بهتر است.
۴) ترکیب و پیشرفت مورد نظر است. منظور از بارش مغزی این است، که گروهی
که تعدادشان معمولاً بین ۶ تا ۸نفر است دورهم جمع می شوند تا انگیزه هایی
برای پرورش تفکر خلاق ایجاد کنند و ایده های تازه ای ضمن آن ارائه دهند.
دراین جلسات هدف اصلی این است که براساس قانون همبستگی اندیشه ها تفکر یک
فرد براساس فکر دیگری برانگیخته شود.
▪ فهرست صفات:
رابرت کرافورد روشی ابداع کرد که نام «فهرست صفات» از نظر او به جای این
که مسأله ای را به صورت کل حل کنیم باید آن را به اجزاء کوچک تر تقسیم
نموده و هر جزء را به طور جداگانه مورد بررسی قراردهیم.
▪ فهرست مطابقه:
وسیله دیگری برای افزایش نیروی خلاقیت است این فهرست شامل سوالاتی است
که برای برانگیختن قدرت تصور به کار می رود و از ابتکارات شخصی به نام
«اوسبورن» است. سؤالاتی که او پیشنهاد می کند همه به طریقی طرح شده اند که
بتوانند فکر برانگیز باشند.
مطالعات جدید درباره خلاقیت نشان داده اند اگر دانش آموزان دراین دوره
یعنی سنین ۷ تا ۱۱ سالگی با موانع محیطی و یا برخورد بزرگسالان و همسالان
روبرو نشوند، می توانند انرژی خود را درجهت فعالیت های خلاق سوق دهند. از
این رو روان شناسان این دوره را سن خلاقیت نیز نام گذاری کرده اند.
منصور رسولی پور
مقدمه 0000000000000000000000000000000000
- هویت
مربی پرورشی0000000000000000000000000
- هر انچه یک مربی پرورشی باید بداند0000000000000000
- تعریف
مربی پرورشی در مقطع ابتدایی، راهنمایی،
متوسطه00
- مربی پرورشی و انتخاب مقطع آموزشی00000000000000
- مربی پرورشی در بدو ورود به مدرسه
00000000000000
- رابطه مربی پرورشی و مدیر مدرسه000000000000000
-
رابطه مربی پرورشی و دبیران0000000000000000000
-
رابطه مربی پرورشی و دانش آموزان 00000000000000
-
مربی پرورشی و تزیین مدرسه0000000000000000000
-
اتاق مربی پرورشی0000000000000000000000000
-
مراسم صبحگاه کلاس اصلی مربی پرورشی 00000000000
-
مربی و برگزاری اردوها00000000000000000000000
-
نحوه تامین بودجه پرورشی0000000000000000000000
-
مربی پرورشی ومسابقات فرهنگی و هنری 000000000000
-
مربی پرورشی و کتابخانه0000000000000000000000
-
مربی پرورشی و تشکیل انجمن ها000000000000000000
-
مناسبت ها ومجموعه ابتکارات مربی با توجه به تقویم شمسی و قمری
- کــلام اخــر
مقدمـــه
جــای خــالی پــرورشــی
برخلاف تابلوی ادارات
آ موزش و پرورش که کلمه آموزش را برپرورش مقدم داشته اند ، موضوع پرورش همیشه در طول
تاریخ بر تعلیم مقدم بوده است ، تعلیم بدون پرورش همانند جسم بی روح و شب بی ستاره
است .
اگر دانش آموخته
ای بدون پرورش موفق به کسب مدارج علمی شود علم او همانند سرطانی است که باالقوه در
وجود هر شخصی نهفته و هر لحظه امکان بروز و نابودی بدن شخص را دارد .
اگر در طول مسیر
تاریخ افکار انسانهایی چون فرعون ،هیتلر ،صدام وامثال این انسان ها که به تنهایی عامل
کشتار میلیونها انسان بی گناه می شوند به وجود
می آید حاصل عدم پرورش صحیح این گونه افراد است .
اکر امروزه بدون
شک جهان به دو قطب غنی و فقیر تقسیم گردیده است و درحالی که انسان هایی از فرط خوشی
و مستی در کشورهای عربی و اروپایی دست به کارهایی می زنند که انسان شرم دارد آنرا به زبان بیاورد، درمقابل
در گوشه دیگر جهان انسان هایی در هر ثانیه بر اثر گرسنگی می میرند ،حاصل عدم پرورش صحیح همان
انسان هاست .
اگر امروزه نظام
استعمارگری که ما عقیده داریم پایان یافته
است که این وهم و جمله بی اساسی بیش نیست باعث شده است در قاره آفریقا انسان هایی در جوار هزاران تن طلا
بر اثر فقر و بد بختی و صدها بیماری
شبها گرسنه سر بر خاک می نهند واین
چیزی نیست جزحاصل عدم پرورش گردانندگان این گونه کشورها .
اگر امروزه رژیم
صهیونیستی جان صدها انسان بی گناه را بی رحمانه
می گیرد و غاصب بدون شک سرزمین وحی
است ودر کنار این قضیه کشورهای به اصطلاح مسلمانی
وجود دارد که معتقد به مکتب پیامبر
اکرم و قرآنند بی شک حاصل عدم پرورش صحیح مسئولان چنین کشور هایی
است .
اگر امروزه سازمان
ملل فقط نمود و جسم خارجی دارد و علنا تمامی کشور های جهان مطیع بلا فصل پنج کشوری
هستند که حق وتو دارند و دیگر کشورها به نوعی عروسک گردان و خیمه شب بازانی بیش نیستند
بی شک این حادثه حاصل عدم پرورش صحیح کسانی
است که بنای این سازمان مهم و بین المللی را بنا نهاده اند.
اگر امروزه کانال
های ماهواره ای این غول ارتباطات عصر بشر محشون از صدها برنامه ای است که پست ترین
و شرم آورترین موضوعات جنسی و خشم و خشونت انسان ها را به نمایش می گذارند
ناشی از عدم پرورش برنامه سازان این گونه مجموعه هاست .
اگر امروزه از حدود
شش میلیارد جمعیت جهان تنها یک میلیارد آن به ظاهر مسلمانند و وعده حق که فرموده است دن اسلام دین جهانی است و بارها در قران ایها الا
نسا ن را ندا داده است تحقق پیدا نکرده است ، بی شک حاصل عدم
پرورش صحیح انسان هایی است که عملشان مانع
از بروز فطرت پاک و خداجوی آنان را دارد.
و اگر امروزه پول
تنها حلال مشکلات بشر شده است و ارزش و بهای
انسان با پول انان سنجیده می شود و از تقوای انان
که بار ها در قران و احادیث ائمه از ان یاد می شود خبری نیست ناشی از عدم پرورش و تربیت صحیح چنین انسانهایی است.
اگر امروزه به قول
استادان روان شناسی استرس و مشکلات روانی مشکل عمده انسان های امروزی است و باید فکری
اساسی در مورد آن کرد ناشی از اجرا نشدن ایه الا بذکر الله تطمئن القلوب در روان و
پرورش انسان هاست .
اگر امروزه مسئله
طلاق آمار بسیار بالایی رادر کشورمان ایران
که مدعی ام القری بودن خود در امر دین اسلام و و شیعه را دارد و مسئولان آن عقیده دارند
که باید اسلامشان به عنوان الگو به سراسر جهان
صادر شود و ریشه خانواده ها در این کشور سست
و بی بنیاد شده است ناشی از عدم پرورش صحیح
زوجهایی است که روزی دانش آموز و امروز مردان دیروزاند .
اگر جوان امروزی
هویت پاک خود را گم کرده است و چراغ به دست شبانه روز به دنبال ان هرگز آنرا پیدا نمی کند و سرانجام با خود کشی به سراغ جواب نا پیداهای خود
می رود ناشی از عدم پرورش مربیانی است که مسیر نور را به خوبی به این جوانان رهنمون
نشده اند .
اگر امروزه دیوار
بی اعتمادی بلندترین واژه تاریخ است که در قرن بیستم به وجود آمده است و به قول شاعر که می گفت چینه ها کوتاه است امروز این جمله او را باید در موزه های فرهنگ و
هنر جست ناشی از عدم پرورش صیح آدم های این
جامعه است.
اگر امروزه در کشور
اسلامی ایران که پرچم آن آرم مقدس الله را
به یدک می کشد عده ای در صدد بر می آیند در
وزارت آموزش و پرورش این کشور، که پایه و بنیاد فرهنگی هر کشوری به آن بستگی دارد بحث
معاونت پرورشی و موضوع ان به صورت ریشه ای حذف و منحل گردد ناشی از عدم پرو رش صحیح
تصمیم گیرندگان و اهمیت این واژه مقدس است .
اگر امروز در کشورمان
ایران رییس محترم قوه قضاییه همایشی را تحت عنوان بحران حقوقی تشکیل می دهد و در آن
همایش اذعان می دارد که سالانه حدود قریب به ده میلیون پرونده در ایران که سمبل کشوری اسلامی است تشکیل می شود ناشی از عدم پرورش انسان هایی است که منطق بحث و گفتگو ندارندو اقدام
به تشکیل چنین پرونده هایی می گردند.
هویت مربی پرورشی
مربی پرورشی شخصی
است ، آراسته به مظاهر اخلاق اسلامی، نمونه انسان کامل که مآموریت دارد مفاهیم و نماد
های اخلاق اسلامی همانند صداقت و نجابت و حقیقت و صدها صفات دیگر، رابا روشی خاص و
معلم گونه به دانش آموزان منتقل نماید ، او خود آراسته به صفات پاک اسلامی است و بزرگترین
سلاح موفقیت او ،در عمل به حرف هایی است که به دانش آموزان انتقال می دهد او در مدرسه نگهبان و پرورش دهنده فطرت پاک دانش
آموزی است که جامعه صدها دام تزویر برای او پهن کرده است .
هر آنچه مربی پرورشی باید بداند
مربی پرورشی در درجه
اول باید یک ایدئولوژی مناسب و اسلامی برای
خود انتخاب نماید باید به هر آنچه که به دانش آموز می گوید یقین داشته باشد او باید
جهت عینیت بخشیدن به افکار خود از شالوده یقین
نهایت استفاده را ببرد زیرا فقط در زمانی می تواند موفق باشد که بتواند در افکار خود که قصد انتقال
آن به دانش آموزان را دارد پالایش عمیق
انجام دهد . عمل انسان ها زاییده افکار انهاست به قول شاعر ای برادر تو همان اندیشه ای مابقی خود استخوان و
ریشه ای ، پس این افکار انسان
هاست که
حکومت
می کند و نه خود
انسانها ، افکار یک مربی پرورشی باید منبعث
از کلام وحی و برگرفته از کتاب منزل همان قران کریم و احادیث و روایات ائمه باشد او
باید همواره از چهارده نور امامت و نبوت بهره فراوان ببرد او باید همواره در دنیای واقعی و حال زندگی کند و آگاه به مسایل روز جهان ،کشور و منطقه باشد و به قولی دیگر تهدید های دانش آموز فعلی را بشناسد و خلاصه این که او باید بداند مربی پرورشی
واقعی همان پیامبران و امامان اند که اکنون یکی از آنان در پرده غیبت و برکت هستی است .اللهم عجل لولیک
الفرج .
تعریف مربی پرورشی در مقطع ابتدایی
شخصی است که افکار
خود را در حد و مرز دانش آموزان ابتدایی پایین آورده و سعی می کند اهداف و مظاهر و
شعائر پرورشی رادر قالب اشعار و جملات بسیار ساده و کودکانه و قابل فهم به انان
بفهماند به عبارت دیگر هم بازی خوب بچه هاست.
تعریف مربی پرورشی در مقطع راهنمایی
مربی در این مقطع
نقش بسیار حساسی دارد شخصی است که با اداب و افکار خاص و ویژه نوجوانان اگاه است هم همراه بچه های اول راهنمایی و هم پله صعود و
بلوغ دانش آموزان سوم راهنمایی است روزی افکار
بچه های اول راهنمایی را تذکر می دهد و روزی دیگر سرود بلوغ و بزرگی دانش آموز سوم
راهنمایی را برای آنان می سراید
از یک طرف دستگیر بچه های اول راهنمایی
ودر طرف دیگر حیاط با نوجوانی مواجه است
که ادعای بلوغ و جوانی و مردی می کند
در این مقطع مربی پرورشی همواره
بازیگر دو سکانس
است سکانسی که بچه ها وجود دارند و سکانسی
که با نوجوانانی مواجه است که ادعای بزرگی دارند واز نامیدن و یا لقب دادن کلمه بچه به خود بیزارند .
تعریف مربی پرورشی در مقطع متوسطه
مربی در این مقطع
شخصی است مشاور، در این مقطع هرگز دانش آموز
هیچ ناظری را به عنوان آمرو نهی کننده قبول ندارد
او فکر می کند خود همه چیز را بهتر از همه
می داند در تدارک اینده ای رویایی است
که انتها ندارد در این مقطع صدها مشکل جدی او را تهدید می کند که می تواند سرنوشت او
را عوض کند پس مراقبی بسیار قوی می خواهد ولی نا محسوس . در این مقطع مربی پرورشی باید نقش دوستی محرم و مشاوری آمین
در عین حال روحیه ای شاد و جوان پسند را بازی می کند به عبارت ساده تر مربی موفق
در این مقطع باید حتما اهل ترانه های عاشقانه و اس ام اس های عاشقانه باشد اگر مربی در این مقطع فردی خشک و
آمر و نهی کننده باشد هرگز در کارش موفق نخواهد شد در این مقطع باید مربی پرورشی اهداف پرورشی خود
را در قالبی بسیار حساس و ظریف و زیرکانه و هوشمند و با تدبیر به دانش آموزان انتقال دهد.
مربی پرورشی و انتخاب مقطع آموزشی
با توجه به ویژگی
هایی که برای هر مقطع تحصیلی بیان کردیم مربی پرورشی باید با توجه به توانایی ،اخلاق و افکار و شناخت روحیه ای که از خود سراغ دارد یکی
از مقاطع را برای گذران یکسال بعنوان مربی پرورشی انتخاب کند به عنوان مثال
اگر یک مربی نمی تواند افکار ورفتار خود را تا حدی به نزول برساند تا بتواند
هم بازی بچه ها باشد هرگز نمی تواند در مقطع ابتدایی مشغول به کار شود.
مربی پرورشی در بدو ورود به مدرسه
بعد از این که مربی
مقطع مورد نظر خود را با توجه به شرایطی که ذکر شد انتخاب نمود و داخل مدرسه گردید
بهتر است با مدیر مدرسه طوری هماهنگ کند که یک هفته قبل از شروع مدرسه و با کمک چند
دانش آموز فعال از سالهای قبل با همکاری مدیر
مدرسه فضای فیزیکی مدرسه را برای اول سال تحصیلی آماده کند که این آمادگی با توجه به نوع مقطع ، محل و جنس
دانش آموزان متفاوت است بعنوان مثال زدن پارچه و تراکت در داخل سالن زدن لامپ در سر در مدرسه تعمیر
تابلوی مدرسه زدن پرچم جدید درست کردن میله ای طاق مانند که بعنوان جایگاه رحل قران که دانش آموزان از زیر آن عبور کنند
تهیه شیرینی یا شکلات ویا هدیه ای کوچک اما ارزشمند تهیه نوار اغازین مدرسه جهت پخش بهتر است صبحگاه
اولین روز مدرسه حداقل یک ساعت با معرفی دبیران و عوآمل اجرایی مدرسه و انتظاراتی که
از دانش آموزان داریم و در مورد اهمیت علم و دانش آموختن وهمراه با برنامه های متنوع شاد و معنوی باشد
رابطه مربی پرورشی و مدیر مدرسه
از انجایی که تصمیم
گیرنده اصلی و نهایی در یک مدرسه مدیران مدرسه می باشد لازم است که مربی پرورشی قبل
از شروع مدرسه جلسه ای را با مدیر داشته و اهداف کاری خود و انتظاری را که از مدیر
مدرسه دارد را بیان کند در اصل یک مربی پرورشی باید بازوی راست وقوی او در کنترل مدرسه باشد اگر یک مربی مدرسه نتواند چنین محیطی را به وجود
بیاورد در روند برنامه های خود با چالش مواجه می شود.
رابطه مربی پرورشی و دبیران
از آنجایی که دانش
آموزان یک مدرسه در بیشتر اوقات در اختیار دبیران آموزشگاه می باشند باید رابطه تنگاتنگی
بین مربی و دبیران وجود داشته باشد تا در مواقع لزوم مثل مسابقات و دیگر برنامه ها بتواند به راحتی و بارضایت کامل از دانش آموزان استفاده کند همچنین باید شخصیت یک
مربی در مدرسه طوری باشد تا اگر دبیران دیگر
مشکل اخلاقی ویا پرورشی از دانش آموزان در
کلاس مشاهده کردند مطمئن باشند که مربی پرورشی قادر به حل ان مساله است باید
مربی پرورشی یار و مددکار و امین دبیران مدرسه
باشد تا بتواند دبیران دیگر را در امور پرورشی دخالت دهد
اگر این رابطه به خوبی حفظ نشود هرگز هیچ دبیری بعنوان مثال
دعوت مربی را لبیک نگفته و در نماز جماعت مدرسه شرکت نمی کند.
رابطه مربی مدرسه و دانش آموزان
یکی از حساسترین
و مهمترین مساله در شغل مقدس پرورشی احساس
اعتماد و اطمینان و رابطه خوب بین دانش آموزان و یک مربی پرورشی است اگر این اعتماد حاصل نگردد هرگز یک مربی پرورشی در وظیفه ای که به عهده دارد
موفق نخواهد شد باید محیطی فراهم شود تا دانش
آموزان مربی را بعنوان امین و رازدار ویک پشتیبان
قوی در مدرسه بدانند و این که این اعتماد چگونه
به وجود می ید مساله بسیار حساسی و ظریفی است باید
به دانش آموزان ثابت شود که مربی
پرورشی انان فردی امین
،
رازدارو دارای قدرت اجرایی ودلسوز است
مربی باید تذکرات و مسایل پرورشی را با دلیل و استدلال قوی و محکم به دانش آموزان بفهماند یک مربی باید
قبل از مربی بودن یک روانشناس قوی باشد
و باید بتواند با یک نگاه ساده به عمق روح و جان و تفکر دانش آموز پی ببرد و دانش آموز
نیز بداند که مربی در مدرسه بعنوان تکیه گاهی امین و قوی برای او در مدرسه است واین حاصل نمی شود جز با گذشت و ایثار و صداقت قلبی یک مربی و رمز
موفقیت این امر بستگی به درجه اعتماد دانش
آموز به مربی دارد هر چه این اعتماد بیشتر باشد
میزان هدفهای مربی بیشتر به تحقق خواهد پیوست .
اتاق مربی پرورشی
بهتر است که در مدرسه
این امکان وجود داشته باشد که یک اتاق هر چند
کوچک و جدای از دفتر آموزشگاه و منحصر به فرد
برای مربی پرورشی به عنوان دفتر پرورشی وجود داشته باشد اتاقی که بعدا به عنوان
اتاق همدم و امید دانش آموزان و جایگاه انجمن ها ی فعال مدرسه انتخاب خواهد شد و بسیاری
از مشکلات پرورشی و حتی درس دانش آموزان در
این اتاق حل خواهد شد ودرب ان بر روی همه
دانش آموزان باز خواهد بود اتاقی که با تزیین
خوب مربی پرورشی مزین به نکته های اخلاقی و پر معنی گردیده و جایگاه خاطرات خوب دانش
آموزان خواهد شد و هرگز از ذهن دانش آموزان پاک نخواهد شد .
مراسم صبحگاه کلاس اصلی مربی پرورشی
از انجایی که تما
می دانش آموزان در مراسم صبحگاه حضور دارند
و به علت این که این مراسم در اول صبح و در حالی که دانش آموزان معمولا سر حال و شاداب هستند در صورت
برنامه ریزی می تواند تبدیل به یک مراسم مذهبی شاد و معنوی و دلپسند برای همه دانش آموزان
و چاشنی خوبی برای آغاز یک روز موفقیت آمیز
برای همه دانش آموزان گردد می شود در این مورد هماهنگی و برنامه ریزی کرد و
بعنوان مثال یک یا دو روز مشخص صبحگاه در اختیار مدیر مدرسه جهت توضیح بعضی بخشنامه
ها و یا کارهای اداری مشخص دیگر و بقیه ایام در اختیار مربی پرورشی گردد گردانندگان صبحگاه باید تقریبا صد در صد دانش آموزان
باشند وطی یک فرایند و برنامه ریزی مشخص این کار انجام بگیرد باید طوری برنامه ریزی
گردد که تقریبا تمامی دانش آموزان به نوعی در یکی از برنامه های صبحگاه حضور داشته
باشند برنامه های عامیانه
یک صبحگاه می تواند برافراشته
کردن پرچم همراه با قرائت سرود مخصوص به آن ، پخش سرود های شاد و ملایم ویژه
صبحگاه قبل از شروع مراسم- ورزش صبحگاهی - تلاوت قران و ترجمه قرائت- حدیث هفته - می
توان در هر هفته یک حدیث قرائت گردد و تاکید شود تا دانش آموزان حدیث مربوطه را حفظ
شوند و هر دانش آموزی که در پایان هر ماه موفق گردید چهار حدیث را حفظ گردد جایزه ای
به او تعلق گردد -اجرای سرود به مناسبتهای
گوناگون -ارائه مقاله -طنز در خور و شان آموزشگاه –قرائت مطالبی از
بزرگان –سخنرانی
مدیر یا یکی از دبیران، باید طوری برنامه ریزی
گردد تا در ایام سال تحصیلی تمآمی دبیران حد اقل یکبار یا بیشتر در مراسم صبحگاه سخنرانی
داشته باشند سخنرانی مسئولین روستا ویا شهر بنا بر0000000000000000000
مناسبتهای گوناگون
،اگر بتوان طوری برنامه ریزی کرد که هر هفته حداقل یک مهمان بیرون از مدرسه در مراسم
صبحگاه حضور داشته باشد می تواند این امر مثمر ثمر باشد باید این آمکان فراهم آید تا
دانش آموزان علاقه مند و یا حتی تمامی دانش آموزان در مراسم صبحگاه سخنرانی داشته باشند
این امر موجب بالا رفتن اعتماد به نفس دانش آموزان و برطرف شدن کمرویی انان می گردد
و تمرینی برای آینده انان به حساب می اید تا بتوانند فردا در جامعه از حق از دست رفته
خود دفاع کنند اجرای صبحگاه مشترک بین مدارس همجوار می تواند تنوع و جذابیت خاصی به
صبحگاه ببخشد در این رابطه می توان تریبونی
قابل حمل برای مدرسه تهیه و با گلهای محلی
آن را زینت و تزیین نمود و ده ها برنامه خاص دیگر که بستگی به ذوق و سلیقه مربیان محترم
در این زمینه دارد .
مربی و برگزاری اردوهای دانش آموزی
از آنجایی که برگزاری
اردو از جذاب ترین و مهمترین و بهترین خاطرات برای هر دانش آموز می باشد باید مربی پرورشی با همکاری خوب مدیر مدرسه و با
ابتکار و کمترین امکانات سعی در برگزاری اردوهای دانش آموزی یک روزه از جاذبه های طبیعی
اطراف مدرسه ویا آماکن زیارتی و سیاحتی با رعایت تمامی مقررات اردویی از قبیل در اختیار
گرفتن راننده و وسیله مطمئن از نظر بیمه ماشین و دارا بودن سایر مدارک لازم ، گرفتن
رضایت کتبی از اولیاء با حضور انان در مدرسه جهت امضا و اثر انگشت ،پر کردن فرمهای مجوز اردویی و بیمه مدنی دانش آموزان در ساعات حضور در اردو
وموارد احتیاطی دیگر مثلا بردن امکانات مور
د نیاز در
اردو مانند کمک های
اولیه. بهتر است اردو در مکانی برگزار گردد که دانش آموزان به اب اشآمیدنی و سرویسهای
بهداشتی تمییز دسترسی داشته باشند و کمترین اسیب را در اردو ببینند بردن اردو در شهر
های شلوغ و کنار رودخانه ها خطرات خاص خود را دارد که مربی محترم باید در این زمینه
دقت کافی را داشته باشد همچنین باید در برگه رضایت نامه لوازمی را که دانش آموز باید
در اردو به همراه داشته باشد بخصوص در اردوهای بیش از یک روز مثل داشتن دفتر چه بیمه
و شماره تماس با خانواده ذکر گردد باید در طی سال تحصیلی طوری برنآمه ریزی گردد که
تمامی دبیران در اردو شرکت داشته باشند و فرقی بین انان نباشد اردو تمرین اجتماعی زندگی برای دانش آموزان است در اردو باید علاوه بررعایت نظم دقیق توسط دانش
آموزان نباید محیط خشک و مقرراتی و جبر برای
انها فراهم کرد برگزاری مسابقات گوناگون ،جذاب و محلی و برگزاری نماز جماعت و استفاده
از فکر طنز دانش آموزان در اردو بر جذابیت اردو اضافه می نماید .
مربی و تزیین مدرسه
مربی پرورشی یک مدرسه
باید رابطه خوبی با نوشتن و تزیین مدرسه داشته باشد بستن لامپهای رنگی و متنوع ودر
حد امکان کم مصرف ،تزیین خاص تریبون آموزشگاه، زدن پارچه نوشته در سر در مدرسه ایجاد
صندوق پیشنهادات ویا همراز در مدرسه ،نوشتن جملاتی از بزرگان و نصب در پانل آموزشگاه
نوشتن احادیث و جملات قرانی سهل و روان با ترجمه و نصب در دید دانش آموان تبریک ویا تسلیت مناسبتها و نوشتن مطالبی با توجه
به مناسبت های تقویمی موارد سلیقه ای دیگر
باید یک مربی موفق در تزیین
وآراستن مدرسه از
استعدادها و توانایی های دانش آموزان در این
زمینه نهایت بهره را ببرد و انجمن دانش
آموزی فعال در این مورد داشته و مسؤلیت این امر رابه عهده آنان واگذار نماید و خود
نقش ناظر را در این زمینه داشته باشد.
مربی پرورشی و کتابخانه
اهمیت کتاب و کتابخوانی
بر هیچ کس پوشیده نیست مربی پرورشی باید در اسرع وقت اگر در مدرسه فردی با ابلاغ کتابدار
وجود نداشت نسبت به بررسی کتابهای موجود در
کتابخانه تنظیم لیست کتابها و تکمیل و به روز
کردن کتاب های موجود از طریق امور تربیتی اقدام نموده و لیست موجود را در اختیار دانش
آموزان قرار دهد در امور کتابخانه مربی پرورشی باید به خصوص در زنگ های استراحت با
نظارت خود و با مسئولیت حد اقل دو نفر از دانش آموزان پایه های بالاتر و علاقه مند
اقدام به راه اندازی کتابخانه نماید بهتر است
برای دانش آموزان عضو کتابخانه کارت عضویت
عکسدار صادر و در هنگام امانت گرفتن کتاب کارت به کتابخانه تحویل گردد همچنین بهتر
است محل کتابخانه در کلاسی باشد که پنجره ان رو به حیاط باشد و دانش آموزان به خاطر
ایجاد نظم بیشتر و عدم ازدحام از طریق پنجره
کتابخانه کتاب گرفته و به امانت ببرند دانش
آموزانی که دراین زمینه فعال تر هستند باید شناسایی و به نوعی مورد تقدیر و تشویق قرار
بگیرند .
مربی پرورشی و تشکیل انجمن ها
از انجایی که در
راستای مدرسه محوری و به طور کلی واگذاری مسئولیت
به دانش آموزان می تواند آنان را افرادی مسئولیت
پذیر و دارای اعتماد به نفس قوی نماید مربی پرورشی باید گروه های مختلف را تحت عنوان انجمن
هایی از قبیل انجمن یاران طبیعت و یا بهداشت یاران ویا انجمن علمی، خبری
قران و عترت ، هنری، ورزشی، بحث و گفتگوی جوان، شوراهای دانش
آموزی و یا هر گروه دیگری که با توجه به ظرفیت مدرسه می شود تشکیل داد اقدام
نموده و مربی محترم طوری برنامه ریزی نماید که حد اقل دو هفته یکبار انجمن ها فعال و جلسه ای با همدیگر داشته باشند
در راستا ی این امر شورای دانش آموزی بعنوان انجمن فعال می تواند نقش عمده و بسزایی
داشته باشد.
مربی پرورشی و نحوه تهیه بودجه
از انجایی که انجام
هر آمری بدون در نظر گرفتن بودجه خاص ویژه
ان نمی تواند موفق باشد مربی محترم پرورشی باید
با توجه به سرانه پرورشی و با همکاری خوب مدیر مدرسه وبا کمک گرفتن از از انجمن اولیا و مربیان مدرسه
و همچنین با توجه به ابتکارات خود جهت در آمد زایی مثل زدن نمایشگاه در مدرسه ویا رایت سیدی های مفید و آموزنده جهت دانش آموزان و با کمک گرفتن از امور تربیتی آموزش و پرورش به
خصوص بخش معاونت پرورشی و کارشناس فرهنگی و
هنری اقدام به تهیه بودجه مورد نظر نماید بهتر
است در امور فعالیت های پرورشی مربی محترم ابتکارات و ترفند هایی
به کار ببرد که کمترین بودجه را در
امر پرورشی خواستار باشد به طوری که این امر موجب کاستی در امر پرورشی نگردد.
مربی پرورشی و مسابقات فرهنگی هنری
به طور کلی بسیاری
از مطالب را می توان در قالب مسابقات به دانش آموزان یاد داد روش مسابقه ای یکی از
بهترین روش تدریس و تفهیم مفاهیم به دانش آموزان است برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری در سطح منطقه می تواند باعث بروز وشناسایی استعدادهای
انان در بین دانش آموزان دیگر
منطقه باشد مربی
پرورشی باید دانش آموزان را ترغیب نماید تا تمامی انان حد اقل در یکی از مسابقات شرکت
نمایند تا بتوانند استعدادهای فرهنگی هنری
خود را بشناسند ودر صورت لزوم ان را تقویت نمایند برای این که دانش آموزان در این مسابقات
شرکت نمایند باید انگیزه کافی در این زمینه وجود
داشته باشد ایجاد انگیزه بستگی به سلیقه
مربی محترم دارد به عنوان مثال می توان به
دانش آموزان بیان نمود که برای این که رتبه های برتر و نتایج مسابقات برای همه مدارس
فرستاده خواهد شد بیایید با هم کاری کنیم که
با آوردن رتبه خوب و برتر در منطقه
استعدادهای شما را به منطقه بشناسانیم
و این عهدو پیمان با دانش آموزان می تواند انگیزه خوبی برای شرکت موفق دانش آموزان
در این مسابقات باشد
مجموعه ابتکارات و فعالیت های یک مربی موفق پرورشی با توجه به تقویم
شمسی و قمری در طی سال تحصیلی
مناسبت های شمسی
شامل: بازگشایی - هفته دفاع مقدس - 7 مهرروز
آتشفشانی و ایمنی-.13مهر روز نیروی انتظامی-20 مهر روز کاهش اثرات طبیعی-24مهر روز
پیوند انجمن اولیا و مربیان-26 مهر روز تربیت بدنی و ورزش-8آبان روز بسیج دانش آموزی-13
ابان روز دانش آموز -24 ابان روز کتاب و کتاب
خوانی-10اذر روز مجـلس-19 دی روز تجلیل از اسرا و مفقودین-12بهمن لغایت 22بهمن-8اسفند
روز امور تربیتی و تربیت اسلامی -14اسفند روز
احسان و نیکوکاری-15اسفند روز درختکاری -18 فروردین روز بهداشت و سلامتی 12اردیبهشت روز معلم- هفته اخر اردیبهشت ماه و ایام امتحانات
مناسبت های سال قمری:
باید مربی پروری
برای مناسبت های سال های قمری که برای ما مسلمانان بسیار ارزشمند و گرامی می باشند برنامه های خاصی با توجه به نوع مدرسه و طرفیت دانش
اموزان برنامه هایی داشته باشند که به طور خلاصه به بعضی از انان اشاره می شود .
مناسبت های قمری
شامل: ولادت وشهادت معصومین لیالی قدر - ایام محرم عید قربان -عید غدیر – نیمه شعبان -عید
مبعث و .....
کـــلام اخــــــر
در زمانی می توانیم
بگوییم یک مربی پرورشی در انجام امور محوله خود موفق بوده است که بتوان تغییر رفتاری
در دانش آموزان آن مربی در گرایش آنان به امور مذهبی و پرورشی مشاهده نمود به عنوان
مثال دانش آموزی که میل به خواندن نماز نداشت اکنون با میل و رغبت به نماز می ایستد ونتیجه این که زمانی یک مربی موفق بوده است که توانسته باشد انجام واجبات و ترک محرمات را به دانش آموزانش
آموخته باشد و خلاصه تر این که هرچند اندک
توانسته باشد دانش آموزانش را به خدا نزدیکتر کند.