اندکی صبرسحرنزدیک است

کتاب مقاله سخنرانی کتاب درسی نمونه سئوال

اندکی صبرسحرنزدیک است

کتاب مقاله سخنرانی کتاب درسی نمونه سئوال

اقتصاد مقاومتی، راهبردها و راهکارها

اقتصاد مقاومتی، راهبردها و راهکارها

. مقدمه

با ظهور انقلاب اسلامی، شکل جدیدی ازحکومت در دنیا پدیدار شد که بنای سازگاری با قطب قدرت استکبار را نداشته و به مبارزه با استکبار پرداخت. ظهور چنین حکومتی آن هم درمنطقه خاورمیانه که از لحاظ اقتصادی و ژئوپلیتیکی دارای اهمیت بسیار زیاد است، باعث شد که نظام استکبار جهانی با تمام قوا به مبارزه با انقلاب برخیزد.

با پایان یافتن جنگ و عدم پیروزی استکبار در زمینه های نظامی، تهاجمات به عرصه های دیگرکشیده شد. یکی از این عرصه ها که خصوصاً در سال های اخیر با تهاجمات گسترده همراه بوده است، عرصه اقتصادی است. بنابراین خود انقلاب اسلامی مکلف به نوآوری و نظریه پردازی و الگو سازی در عرصه های جدید اقتصادی است. هر کشوری که علم استکبار ستیزی را برپاکند، نیازمند چنین الگوهایی است. یکی ازاین مفاهیم اقتصاد مقاومتی است.

2. تعریف اقتصاد مقاومتی

بنا به تعریف برخی از اقتصاد دانان از اقتصاد مقاومتی، این نوع اقتصاد معمولاً در رویارویی و تقابل با اقتصاد وابسته و مصرف کننده یک کشور قرارمی گیرد که منفعل نیست و در مقابل اهداف اقتصادی سلطه، ایستادگی نموده و سعی درتغییر ساختارهای اقتصادی موجود و بومی سازی آن بر اساس جهان بینی و اهداف دارد. برای تداوم این نوع اقتصاد، باید هرچه بیشتر به سمت محدودکردن استفاده از منابع نفتی و رهایی از اتکای اقتصاد کشور به این منابع حرکت کرد و توجه داشت که اقتصاد مقاومتی در شرایطی معنا پیدا می کند که جنگی وجود داشته باشد و در برابر جنگ اقتصادی و همچنین جنگ نرم دشمن است که اقتصاد مقاومتی معنا پیدا می کند.

3. محورهای اساسی اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی مفهومی است که درپی مقاوم سازی، بحران زدایی و ترمیم ساختارها و نهادهای فرسوده و ناکارآمد موجود اقتصادی مطرح می شود، که قطعا باور ومشارکت همگانی واعمال مدیریت های عقلایی ومدبرانه، پیش شرط و الزام چنین موضوعی است. اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی ها و تاکید روی مزیت های تولید داخل و تلاش برای خود اتکایی است.

برخی محورهای اساسی و مهم اقتصاد مقاومتی عبارتند از:

حمایت ازتولید ملی

تأکید مقام معظم رهبری درابتدای سال بر ضرورت تداوم تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی، مبین سه وظیفه برای دولت، دست اندرکاران تولید و مردم می باشد، سه حلقه ای که نحوه تعامل آنها بر روی هم، تاثیر مستقیم دارد و نتیجه نهایی آن، به این تعامل وابسته است. یعنی هرچه قدر که مردم را تشویق به خرید کالای داخلی کنیم ولی کیفیت تولید کالای داخلی پایین باشد، عملاً رغبتی از سمت مردم به خرید کالای تولید داخلی نخواهد بود. اگر تولید کننده هم برای تولید کالای باکیفیت همت کند ولی دولت و سیستم بانکی کشور، خدمات پولی و مالی ارائه ندهند و یا قوانین اقتصادی، فضای کسب و کار را سخت کند و یا مردم نسبت به کالای داخلی بی رغبت باشند، باز هم نتیجه منفی خواهد بود. لذا باید تمامی ارتباطات این سه حلقه باهم اصلاح شده و در راستای افزایش تولید ملی بهبود پیدا کند.

سیاست های اصل 44 قانون اساسی

محدود سازی اقتصاد دولتی و آزاد سازی اقتصاد از پیامدهای مهم اصل 44 قانون اساسی است. اقتصاد مقاومتی فعال و پویا نیازمند برنامه ریزی استراتژیک و راهبردی، مبتنی بر مردمی کردن اقتصاد از طریق میدان دادن بیشتر به فعالان بخش خصوصی و رفع موانع و مشکلات این بخش می باشد.

بخش خصوصی به عنوان موتور و محرک اصلی رشد اقتصادی و صنعتی است که با بکارگیری سرمایه خود و جذب و مشارکت سرمایه های غیردولتی، استفاده بهینه از منابع انسانی و اعمال مدیریت کار آمد، ضمن ایفاء نقش خود در رشد اقتصادی و صنعتی کشور، می تواند اهداف توسعه ای دولت را محقق نماید.

اقتصاد مقاومتی بر پایه و اساس سرمایه معنوی افراد و جامعه استوار است و بخش خصوصی بدون شک برترین بستر، برای همراهی مردم به عنوان اصلی ترین ارکان مقاومت درجامعه، برای ضد ضربه کردن اقتصاد در برابر تحریم هاست.

توجه به نخبگان واستفاده ازفناوری نوین

نخبه به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می شود که اثرگذاری وی در تولید علم، هنر و فناوری کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور گردد. زمانی که فناوری های نوین مشمول تحریم قرار می گیرند و کشورهای دشمن اجازه نمی دهند این فناوری ها به ایران برسند، اگر از نخبگان حمایت شود، می توان این فناوری ها را تبدیل به فعالیت تجاری کرد. میدان دادن به نخبگان در عرصه صنعت، تجارت و کشاورزی، از ویژگی های اقتصاد مقاومتی است و نیز باید شرایط به گونه ای باشد که نخبگان بدون مانع کارهای خود را پیش برند. آنچه جای نگرانی است، تحریم خارجی نیست بلکه نگرانی در خصوص موانع تولید و تجارت درداخل کشور است که گاهی شدیدتر از تحریم ها عمل می کند.

4. اقتصاد مقاومتی، تحقق جهاد اقتصادی

سال گذشته که برحسب منویات مقام معظم رهبری، بنام جهاد اقتصادی نام گذاری شد، آغاز حرکتی بود در راهی که به از بین بردن موانع و معضلات اقتصادی کشور می انجامد. به همین دلیل امسال که به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی نام گذاری شده، یکی از اهداف مهم آن ایجاد اقتصاد مقاومتی است. جهاد اقتصادی به معنای شروع حرکتی موثر برای ساختن بنیان آینده ایست که امروز برای هر ایرانی یک آغازاست، شروع زندگی در شرایطی بهتر و ایده آل. اقتصاد مقاومتی نتیجه و ثمره اقتصادی است که با تکیه برحرکت های جهادی و فداکارانه در برابر احتکار و انحصار قد علم می کند و با تورم و گرانی مقابله می کند تا مردم به آسایش نسبی در زندگی برسند.

مهم ترین اهداف تحقق اقتصاد مقاومتی عبارتند از:

مهار سوداگری و فساد، گام اول تحقق اقتصاد پایدار

منظور از سوداگری، فعالیت های غیر مولدی است که از تلاطمات و نوسان های بازار سوء استفاده نموده و بهره مندی هایی را نصیب برخی افراد می گرداند. در اقتصاد مبتنی بر دلالی و سوداگری، بخش مولد بیشترین آسیب را دیده و ساز و کار اقتصاد به سمت حباب های قیمتی و نوسان های شدید سوق می یابد. چنین اقتصادی در مواجهه با فشار خارجی کمترین پایداری و مقاومت را داشته و به سرعت متلاشی می شود.

برخی سیاست های اجرایی مناسب ذیل این اصل عبارتند از: سیاست های کنترل زمین و مسکن، مبارزه با قاچاق و واردات غیر قانونی، ساماندهی فضای اطلاعاتی به منظور دسترسی یکسان آحاد جامعه به اطلاعات اقتصادی و...

مردمی سازی اقتصاد، ارتقاء مقاومت اقتصادی دربرابر تحریم ها

برای اینکار، در گام اول می بایست توانمندسازی آحاد مردم در دستور کار قرارگیرد تا زمینه برای حضور موثر همه افراد در فعالیت های مولد اقتصادی فراهم شود. وحدت و همکاری میان فعالین می تواند به اشکال گوناگون شبکه سازی، خوشه سازی، زنجیره تامین و... در دستور کار قرار گیرد. لیکن با محوریت نظم های جمعی میان فعالیت ها، آرمان های مردم سازی اقتصادی محقق شده و سطح پایداری و مقاومت اقتصادی در برابر تحریم ها و فشارها ارتقاء می یابد.

خلاصی از وابستگی به درآمد نفت، مصداق خود اتکایی

ساز و کارهای حوزه اقتصادی بایستی به گونه ای مورد بازبینی قرارگیرند که تمامی مواردی که وابستگی کشور را به دنبال دارد، شناسایی نموده و درخصوص آن تصمیم گیری نمایند. درموارد کم اهمیت تر می توان این حوزه ها را متنوع و متکثر نمود تا میزان وابستگی کشور کاهش یابد. درموارد خاصی نیز ممکن است جایگزین سازی کامل مد نظر قرار گیرد.

برخی از سیاست هایی که دراین خصوص قابل طرح هستند عبارتند از: جایگزینی درآمدهای جاری به جای نفت مانند؛ مالیات و درآمدهای ترانزیتی و... و نیز گسترش شرکای تجاری از یک شریک عمده به چندین شریک کوچکتر.....

اولویت بندی شرکای تجاری ایران

کشورهای منطقه و نیز کشورهایی با همسویی ایدئولوژیک باید بر دیگران ترجیح داده شوند. از سویی کشورهایی با همبستگی بیشتر، تمایل کمتری به ورود در توافقات طرفینی بر علیه یکدیگر دارند و از سوی دیگر، منطقه به سبب مواجهه با تهدیدات و فرصت های مشترک، امنیتشان به هم گره خورده است. در واقع بلوکی از کشورهای همسایه و مجاور به لحاظ جغرافیایی، با حجم اقتصاد و جمعیت بزرگ تر، پایداری بیشتر خواهد داشت. اگر کشور در زمینه های صنایع و رشته فعالیت های اولویت دار مثل غذا و دارو، پیشرفت کند به صادر کننده عمده مبدل شده و به پیشرفت های فنی و صنعتی بسیاری در این زمینه ها می تواند نایل شود، لذا بقای کشور تضمین شده و امکان تحریم و فشار به کشور کاهش می یابد. حوزه انرژی و صنایع نظامی نیز دو زمینه مهم دیگری هستند که بایستی مورد توجه ویژه قرار بگیرند. اولویت بعدی هم صنایع فرهنگی است. در این حوزه نیز به سبب رویکرد فرهنگی و گفتمان ساز انقلاب اسلامی می توان با تحرک و پویایی مناسب مبانی فرهنگی و تربیتی والای اسلامی را به جهان صادر نمود و مبنای فکری نظام سلطه را مورد چالش جدی قرارداد.

فرهنگ سازی اولویت تولید بر واردات و خرید کالای داخلی

علاوه بر ترویج و تبلیغ مفاهیم عام حوزه فرهنگ مقاومت همچون جهاد و مبارزه، در حوزه اقتصادی نیز بایستی مفاهیم فرهنگی مناسبی بسط و توسعه یابد. ترجیح تولید بر واردات و خرید کالای داخلی مساله مهمی است که در بسیاری موارد با موانع فرهنگی روبروست. نفی تکاثر درعین تبلیغ کار و تولید ثروت، نفی اسراف درعین ترویج مصرف میانه و... نیز بایستی محور توجه قرار گیرند. بایستی به لحاظ فرهنگی چنان مساله مطرح شود که جهاد اقتصادی همانند جهاد نظامی مد نظر قرارگرفته و فعالیت مفید اقتصادی امر مجاهدت در راه خدا را داشته باشد.

اینها گوشه ای از اهداف اقتصاد مقاومتی است که تنها با امتداد راه جهاد اقتصادی میسر خواهد شد. ایجاد شرایطی نسبتاً پایدار، اقتصادی ایمن و مقاوم و خود کفایی که آرزوی هر ملتی است.

5. اقتصاد مقاومتی و تحریم ها

تحریم ابزار تنبیهی است که درسیاست خارجی مورد استفاده قرارمی گیرد. هدف از تحریم، فشار بر کشور هدف برای تغییر رفتار است. این تغییر رفتار می تواند تغییر رفتار سیاسی یا تغییر سیاست های اقتصادی باشد. تحریم اقتصادی همواره یکی از ابزارهای فشار و اجبار در پیشبرد اهداف سیاست خارجی کشورها درسطح بین المللی مورد توجه قرارگرفته که البته کارنامه ایالات متحده آمریکا در این خصوص تاریک تر از قدرت های دیگر بوده است.

اهداف واهی این تحریم ها عبارت بودند از:

• جلوگیری از نقض حقوق بشر

• مبارزه با تروریسم بین المللی

• منع گسترش سلاح های هسته ای

• حمایت از حقوق کارگران

• حفظ محیط زیست

• جلوگیری از گسترش مناقشات و جنگ های داخلی

درحالی که مهم ترین هدف آمریکا از این تحریم ها رسیدن به سیاست ها و حفظ استیلای خود آن هم پس از فروپاشی بلوک شرق بوده است. میزان تاثیرگذاری تحریم بطور شدیدی به پارامترهای تعیین کننده ویژگی های اقتصادی کشور تحریم شده بستگی دارد. پارامترهایی همچون:

• روابط تجاری و اقتصادی

• ساختار اقتصادی

• تولید ناخالص ملی

• درآمد سرانه

• نرخ رشد

• درصد صادرات به تولید ناخالص داخلی

• درصد واردات به تولید ناخالص داخلی

• جریان ورود و خروج سرمایه

• عضویت در سازمان ها وموافقت نامه های منطقه ای

• شدت نیاز به کالاهای استراتژیک مانند نفت و نظایرآن

اکثر تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران تا سال 2006 به طور یک جانبه از طرف آمریکا انجام شده است. می توان گفت با توجه به پایبندی مسئولان و ملت ایران به اصول و ارزش های انقلاب اسلامی، سیاست های خصمانه آمریکا با کشورمان پایانی نخواهد داشت، اما آنچه اهمیت دارد این است که باید دراین برهه حساس نیز با تمام توان و ظرفیت در مقابل این سیاست های خصمانه ایستادگی و مقاومت کرد. در کنار استفاده از کلیه ظرفیت های دیپلماتیک جهت زدودن آثار منفی و کاستن از سختی تحریم ها، باید در داخل کشور نیز اقدامات مقابله ای انجام شود، که با اطمینان می توان گفت نامگذاری سال 1391 به عنوان سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی از سوی مقام معظم رهبری که نشان از درایت و هوشیاری معظم له داشته و همچنین طرح موضوع اقتصاد مقاومتی از سوی ایشان از مهم ترین اقدام در این زمینه محسوب می شود که مسئولین نظام باید به دور از هرگونه درگیری جناحی و حزبی، از همه توان خود برای جامه عمل پوشاندن به آنها استفاده نموده و مردم نیز باید مسئولین را دراین امر، بیش از پیش همراهی نمایند، چرا که سربلندی و موفقیت در این مسیر دشوار، نیازمند همدلی و همکاری صمیمانه مسئولین و مردم خواهد بود.

6. نقش دولت و مردم در تحقق اقتصاد مقاومتی

شناسایی نقاط ضعف کشور در اقتصاد مقاومتی و تبدیل آن به نقاط قوت، یکی دیگر از الزامات کشور در رسیدن به جایگاه واقعی خویش در عرصه جهانی است که برای تحقق آن باید همکاری نزدیکی میان دولت و مردم صورت گیرد.

نقش دولت

دولت در شرایط امروز اقتصاد ایران، بزرگ ترین رسالت را دارد. هر یک از سیاست هایش از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است، هزینه فرصت ها به شدت بالاست و نیاز به هوشمندی و دقت خاصی از ناحیه دولت احساس می شود.

از جمله سیاست های مناسب از ناحیه دولت در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی عبارتند از:

تثبیت نرخ ارز

یکی از ملزومات تحقق اقتصاد مقاومتی، تثبیت قیمت ارز در بازار است. نوسانات موجود در بازار ارز، زمینه نابسامانی در امر تولید، عرضه و مصرف کالا را فراهم می سازد و در یک جمله بازار را دچار اختلال می کند. از این رو دولت، به عنوان اصلی ترین مقام تصمیم گیری در سیاستهای مالی و ارزی کشور، می تواند بخش قابل توجهی از نوسانات موجود در بازار ارز را با تدابیر پیشگیرانه و اتخاذ سیاست های مناسب به حداقل رسانده تا در آینده، اقتصاد کشور دچار شوک های شدید ناشی از اتخاذ تدابیر سطحی و زود گذر نشود. توزیع مناسب و به اندازه ارز به بازار، توجه به صنایع و مایحتاج عمومی مردم، در اولویت قرار گرفتن اخذ ارز مورد نیاز، تعیین نرخ مرجع مناسب با توجه به شرایط بازار و... می تواند بخشی از تدابیر دور اندیشانه دولت در کنترل قیمت و بازار ارز محسوب شود. از این رو لازم است، بخش های تاثیرگذار بر بازار، با اعتماد به نظرات کارشناسان دلسوز اقتصادی، زمینه را برای تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان شاه کلید عبور کشتی نظام از حوادث پیش روی خود، بیش ازپیش فراهم نمایند.

اشتغال زائی

اشتغال در کشور امنیت عمومی را به دنبال خواهد داشت که می تواند مشکلات فرهنگی را نیز مرتفع کند. بنابراین ایجاد فرصت های شغلی از سوی دولت امری ضروری تلقی می گردد. در شرایط کنونی افزایش فرصت های شغلی، یکی از الزامات و اقدامات مهم مقامات مسئول در دولت محسوب می شود، چرا که در راستای دستیابی به اقتصاد مقاومتی، نیازمند نیروی کار بیشتر در کشور هستیم. از جمله راهکارهای لازم برای رفع موانع اشتغال زائی عبارتند از؛ تغییر نگرش دولت به بخش خصوصی، ایجاد امنیت اقتصادی، مبارزه با مفاسد اداری، کنترل مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و کنترل اقتصاد زیر زمینی....

ثبات قیمت ها

یکی از زیر ساخت های اقتصاد مقاومتی که به آن توجه کمتری شده است، مسأله تورم است که بعضاً نحوه بودجه ریزی و برخی تصمیم گیری ها درنظام پولی و مالی موجب تورم زایی شده است. تورم درحال حاضر تبدیل به بیماری اقتصادی کشور گردیده و این مسئله باعث شده است که درعرصه بین المللی، صادرات کشور دچار مشکل شود و در طرف مقابل واردات افزایش پیدا کند و دلیل آن بالا بودن قیمت کالاها در داخل کشور است. اقتصاد در شرایط تورمی بازدهی ندارد و به موجب آن تولید داخل افزایش پیدا نمی کند و بیکاری افزایش می یابد و در نتیجه، بالا رفتن نرخ بیکاری درجامعه و افزایش مفاسد اجتماعی، متعاقبا هزینه های اجتماعی و سیاسی و امنیتی کشور افزایش یافته و این مسئله کشور را از تحقق اقتصاد مقاومتی دور خواهد کرد.

اصلاح ساختار دولتی

با وجودی که سالهاست درمحافل مدیریتی سخن از محدود کردن تشکیلات دولتی در تمام عرصه های اقتصادی، تولیدی و اجرایی می شود اما این گستردگی همچنان رو به فزونی است. دولت اگرچه بزرگ ترین مجری در سطح کلان جامعه است، اما این بزرگی به جای انجام نظارت و هدایت کارها با در اختیار گرفتن منابع مادی و نیروی انسانی فراوان در چرخه اقتصاد و تولید به اداره این منابع می پردازد. تا آنجا که امروز خود را با تشکیلات عدیده ای روبرو ساخته است. این در حالی است که با واگذارکردن بسیاری از کارهای اجرایی در اختیار بخش خصوصی از یک سو می تواند از حجم مشغله و تورم کارهای اجرایی خود بکاهد و از سوی دیگر به افزایش رضایت مندی مشتریان و انتظارات نیروهای انسانی خود و نیز افزایش کیفیت خدمات در سطح خرد و کلان کمک شایانی کند. تجربه کشورهایی که موفق به کوچک سازی بخش تشکیلاتی دولت های خود شده اند، نشان می دهد که این کشورها به نتایج بسیار ارزنده ای از نظر اجرای با کیفیت کارهای کلان خود دست یافته اند. به نظر می رسد نقش پر رنگ دولت نیز در اداره کارها باید کاهش یابد و به جای آن روند نظارت بر کارها و هدایت امور توسط دولت توسعه یابد. دولت به عنوان ارکان اجرایی و تصمیم ساز، که ابزارهای لازم اقتصادی را در اختیار دارد، می تواند حرکات کیفی تری را در تمام عرصه ها از خود نشان دهد.

نقش مردم

تحقق اقتصاد مقاومتی صرفاً با مشارکت مردمی امکان پذیر است و لاغیر. برای بالابردن مشارکت مردمی باید از هر نوع فعالیت اقتصادی مردمی استقبال کرد. فضایی باید بر کشور و جامعه حاکم گردد که همه مردم خودشان را مولد در اقتصاد و شریک در پیشرفت و مقاومت کشور، حس کنند و برآن ببالند. در نظریه های اقتصادی نقش مردم به عنوان مصرف کنندگان کالاها بسیار حائز اهمیت است.

از مهم ترین نقش های مردم درتحقق اقتصادی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

مدیریت مصرف

امروزه تعادل درمصرف یک حرکت جهادی است و همه دستگاه های دولتی و غیر دولتی و همچنین آحاد مردم باید موضوع پرهیز ازاسراف و استفاده ازتولیدات داخلی را جدی بگیرند. جلوگیری از هر گونه اسراف و تبذیر، مهم ترین اصل در ارائه یک الگوی اسلامی مصرف است. از این رو خداوند درآیه 67 سوره فرقان، حرکت در مداری به دور از افراط و تفریط را رسیدن به پایداری دانسته است. پس فرد یا جامعه ای که در مسیر پایداری درمصرف حرکت کند به پایداری در اقتصاد می رسد و جامعه به همان مطلوب یعنی اقتصاد سالم، شکوفا و مقاومتی دست خواهد یافت.

قناعت(ساده زیستی و دوری ازتجملات)

امیرمومنان علی علیه السلام بهترین اقتصاد و زندگی سالم اقتصادی که آسایش انسان را تامین کند، اقتصاد مبتنی بر قناعت تعریف می کنند، پس قناعت و اقتصاد واقعی به معنای مصرف به مقدار کفایت است که مهم ترین عامل در ایجاد آسایش پایدار و راحتی دانسته شده است. مردم جامعه باید تفکر خود را نسبت به مصرف تغییر دهند و از مصرف گرایی و ریخت و پاش غیر ضروری در همه ی موارد خودداری کنند.

تولید ثروت حلال

تولید ثروت حلال باید درجامعه نهادینه شود و در کنار آن تولید ثروت های کاذب از طریق دلالی به امر مذموم در میان آحاد جامعه مبدل شود.

ترجیح مصرف کالای داخلی برکالای خارجی

پر واضح است که مردم حق استفاده از کالای باکیفیت را دارند، ولی ترجیحاً باید کالای ساخت داخل را مصرف کنند و این امر نیازمند تحکیم نگاه علمی است، به نحوی که دست اندرکاران عرصه تولید، دولت و دانشگاه ها حلقه ارتباط صمیمی و تعامل پایداری را باید با یکدیگر داشته باشند. زیرا صیانت از اعتبار تولید داخلی در عرصه جهانی وظیفه ملی و اسلامی است، و منافع زود گذر نباید منفعت ملی را به خطر بیندازد.

7. موانع وچالشهای پیش روی اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی و اهداف آن باید با جوهره مقاومت پیوند منطقی داشته باشد، در این راستا باید چالش های پیش رو را شناسایی و در دایره ای بزرگ تر با عنایت به چالش های اقتصاد و امت اسلامی تعریف و برای آن برنامه و راه حل ارائه شود.

از جمله این موانع می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. وجود عوامل متعدد بر ایجاد فضای منفی برای جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی

2. وجود موانع متعدد پیش روی تولید ملی

3. عدم وجود فضای رقابتی دربخش تولید و توزیع در برخی از گروه کالایی

4. پایین بودن سطح بهره وری نیروی انسانی و ضرورت تشکیل نیروی انسانی کارآمد بیش از گذشته

5. افزایش نقدینگی و عدم تناسب آن با تولید

6. وجود نقدینگی های سرگردان

7. تورم بالا ومستمر درکشور

8. اختلالات متعدد در بازار ارزی کشور

9. سطح بالای بیکاری و عدم اشتغال پایدار

10. افزایش مستمر قیمت مسکن و اجاره ها

11. وابستگی شدید بودجه سالانه کشور به درآمدهای حاصل از فروش نفت خام

12. کسری بودجه مزمن و پایدار

13. عدم اجرای کامل سیاست های اصل 44 قانون اساسی در راستای آزاد سازی و خصوصی سازی

14. وجود نظام مالیاتی ناکارآمد

15. هدفمند نبودن یارانه ها علی رغم اجرای آن

16. ناکارایی نظام پولی و بانکی

17. نوسانات متعدد درشاخص های بورس

18. وجود سیاست های حمایتی و تعرفه ناکارآمد و غیر هدفمند

19. ضعف های زیرساختی و گمرک

20. تامین قطعات و فقدان الگوهای مصرف بهینه

21. مشکلات تامین کالاهای مورد نیاز بخش تولید

22. وابستگی صادرات غیر نفتی به بخش میعانات نفتی، گازی و پتروشیمی

23. عدم حمایت موثر از حقوق تضییع شده مصرف کنندگان

24. مواردی که موجب ایجاد ضعف در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های اقتصادی می شود

25. عدم پیشگیری در مواجهه با فساد مالی در دستگاه های دولتی و غیر دولتی

26. فساد اقتصادی

27. انجام واردات بی رویه

28. عدم اعمال مالیت های سنگین برای فعالیت های غیر تولیدی

29. بروکراسی اداری نیز به عنوان یکی از موانع تحقق اقتصاد مقاومتی است که یافتن راه کارهای حمایتی برای بهره برداری به موقع از پروژه های در دست اجرا را می طلبد.

8. نتیجه گیری و پیشنهادات

با توجه به بررسی همه عوامل موثر و زیر سیستم در اقتصاد مقاومتی باید گفت که تحریم ها نمی توانند خلل مهمی برای کشوری با قدرت جمهوری اسلامی ایران و با این مرزهای گسترده و منابع خدادادی ایجاد کنند، کشوری که به خدای متعال اتکا دارد و ملتی استوار و هوشمند است حتماً پیروز این میدان خواهد بود. نظام اسلامی قادر است با برنامه ریزی، تلاش، تدوین استراتژی ها و اقدامات لازم با محوریت اقتصاد مقاومتی، بخش عمده ای از تهدیدهای امروزین را نیز به فرصت تبدیل کند.

راه کارهای ذیل جهت رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی ضروری است:

1. نقطه شروع اقتصاد مقاومتی، سیاست گذاری برای اصلاح الگوی مصرف است. مصرف، تولید را جهت می دهد و این دو در کنار هم، جهت سرمایه گذاری را مشخص می کنند. رونق تولید داخلی و کاستن از وارداتی که می تواند به افول و کم رونقی و توقف واحدهای تولیدی داخلی منجر شود، موجب استقلال اقتصادی، قطع وابستگی به خارج و ارتقای تکنولوژی در سطح کلان تر می شود. البته باید به گونه ای عمل کرد که اقتصاد مقاومتی به معنای تحمیل فشار به مردم نباشد.

2. افزایش بهره وری در تولید، کاهش قیمت تمام شده تولیدات، کیفیت بهتر و خدمات بیشتر در رقابت با تولیدات خارجی و کاهش واردات، حمایت از تولید ملی به ویژه تولیدات استراتژیک

3.کاهش آمار بیکاری و خشکاندن ریشه های فقر و آسیب های اجتماعی ناشی از بیکاری در جامعه

4. فعال سازی سیستم های حمایتی پولی و مالی و بیمه ای بخش تولید برای تحرک در اقتصاد داخلی و نیز حمایت از صادرات کالاهای غیرنفتی

5. افزایش واردات دانش فنی، خطوط تولید و ماشین آلات در ازای کاهش واردات کالاهای مصرفی با توجه به اهمیت این نوع معاملات در عصر اطلاعات، همزمان با تولید علم و تولید دانش فنی و حمایت از شرکت های دانش بنیان

6. توجه به معضل تورم و برقراری یک نظام قابل پیش بینی و قابل مدیریت در قبال شاخص تورم و تطبیق آن با سطح حقوق و دستمزدها و نیز قیمت ارز در پیش گیری سیاست های بهینه در این فرآیند

7. تبدیل تهدیدها به فرصت ها در روند تامین کالاها به این معنا که به محض اعمال تحریم در برخی از کالاها، شکل دهی به عزم ملی درحوزه فناوری و صنعت و تجارت برای ایجاد خود کفایی کامل یا حداقل خود اتکایی در تولید و تامین این اقلام

8. برقراری ارتباطات خاص اقتصادی با برخی از کشورهای دوست، گسترش ارتباطات اقتصادی با کشورها و بلوک های منطقه ای و گسترش شرکای تجاری از یک شریک عمده به چند شریک کوچک تر

9. شکل گیری روحیه جهاد اقتصادی، تولید ملی و حمیت ایرانی. ضمن آنکه برای تقویت اقتصادی ملی، دیپلماسی اقتصاد مقاومتی نیز لازم است. هدف از این نوع دیپلماسی تبیین دستاوردهای اقتصاد مقاومتی در مقابل فشارهای وارده است. فشارها در مورد کالای مصرفی و شاخص های روزمره اقتصادی وارد می شود، ولی دستاوردهای مقاومت کشور، دستاوردهایی استراتژیک و بلند مدت هستند، همچون خود کفایی در تکنولوژی ها و فناوری های برتر(هسته ای)، استقلال درسیاست خارجی و...

10. خودداری از اسراف و ضایع کردن کالاها و ذخیره سازی کالاهای اساسی در ابعاد حجیم توسط دولت و انبارهای کوچک و هدایت شده و هوشمند توسط مردم(مانند کشور سوئیس) حتی در زمان صلح و آرامش جهت تامین امنیت غذایی مردم.

منابع:

1. روزنامه ملت، مقاومت اقتصادی از رهگذر اقتصاد مقاومتی، مورخه 18 / 6 / 91.

2. حسین زاده، محمد، الزامات سال تولید ملی، سایت الف.

3. سخنان حمیدرضا فولادگر، تبلور اقتصاد مقاومتی در دل تحقق اصل ۴۴ نهفته است، خبرگزاری خانه ملت، مورخه  13 / 5 / 91.

4. سخنرانی حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، محورهای اساسی اقتصادمقاومتی، خبرگزاری فارس، مورخه 9 / 5 / 91.

5. لواسانی، سیده زینب، اقتصاد مقاومتی در امتداد جهاد اقتصادی، اقتصاد تبیان، مورخه 11 / 6 / 91.

6. نریمانی، میثم، 5اصل اقتصاد مقاومتی، پایگاه خبری و تحلیلی ندا آنلاین، مورخه 6 / 5 / 91.

7. یارمحمدیان، ناصر، آیا تحریم های اقتصادی علیه ایران تاثیرگذارند؟ روزنامه دنیای اقتصاد شماره 2758، مورخ 4 / 7 / 90.

8. تک تحریم و بانک اقتصاد مقاومتی، سایت آفتاب، مورخه 27 / 6 / 91.

9. عزیزیان، رضا، تثبیت نرخ ارز از ملزومات اقتصاد مقاومتی، روزنامه فرهیختگان، مورخه 6 / 7 / 91.

10. آهنی ها، اصغر، موانع اشتغال زائی درکشورقسمت چهارم، وب اصغر آهنی ها، مورخه 3 / 4 / 91.

11. ابراهیمی، عباس، «اقتصاد مقاومتی» در سایه تورم زدایی و حفظ سرمایه ایرانی تحقق می یابد، پایگاه اطلاع رسانی اقتصاد مقاومتی، مورخه 15 / 7 / 91.

12. منصوریان، بررسی و مطالعه اصلاح ساختار تشکیلات دولتی و موانع خصوصی سازی، سایت مازندران مورخه 25 / 7 / 88.

13. خبرگذاری تقریب، نقش مدیریت مصرف در اقتصاد مقاومتی، مورخه 22 / 5 / 91.

14. زیدی، باقر، نقش مردم دراقتصاد مقاومتی، روزنامه رسالت، مورخه 22 / 5 / 91.

15. حجت الاسلام روح الله بیگی نایب رئیس اول کمیسیون اقتصادی مجلس، تمام ضعف ها را به حساب تحریم نگذاریم، سایت تابناک، مورخه 5 / 6 / 91.

16. دکتر عسگری، علی، 18راهکار در اقتصاد مقاومتی، جام جم، مورخه 3 / 7 / 91.


سایر مقالات


تعریفی جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی

در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم های یک جانبه و غیرانسانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، واژه ی جدید «اقتصاد مقاومتی» به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است.

این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری در شهریور سال 1389 مطرح گردید. در همین دیدار، رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی» را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل «فشار اقتصادی دشمنان» و «آمادگی کشور برایی جهش» را معرفی نمودند.[1]

برای مفهوم اقتصاد مقاومتی در همین مدت زمان کم، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند:

«اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده رشد و شکوفایی کشور باشد.»[2]

این مقاله که مشتمل بر بیانات حکیمانه مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی است به خوانندگان عزیز تقدیم می گردد.

ارکان اقتصاد مقاومتی

الف: مقاوم بودن اقتصاد

وظیفه ی همه ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.[3]

ب: استفاده از همه ی ظرفیت های دولتی و مردمی

بخش خصوصی را باید کمک کرد. اینکه ما «اقتصاد مقاومتی» را مطرح کردیم، خب، خود اقتصاد مقاومتی شرائطی دارد، ارکانی دارد؛ یکی از بخش هایش همین تکیه ی به مردم است؛ همین سیاست های اصل 44 با تأکید و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بیشتر باید دنبال شود؛ این جزو کارهای اساسی شماست. در بعضی از موارد، من از خود مسئولین کشور می شنوم که بخش خصوصی به خاطر کم توانی اش جلو نمی آید. خب، باید فکری بکنید برای اینکه به بخش خصوصی توانبخشی بشود؛ حالا از طریق بانک هاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقی که لازم است، کاری کنید که بخش خصوصی، بخش مردمی، فعال شود. بالاخره اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند، هم آسیب پذیری اش کاهش پیدا کند. یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی جوری باشد که در مقابل ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکل های مختلف خواهد بود، کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند. یکی از شرائطش، استفاده از همه ی ظرفیت های دولتی و مردمی است؛ هم از فکرها و اندیشه ها و راه کارهائی که صاحبنظران می دهند، استفاده کنید، هم از سرمایه ها استفاده شود.

به مردم هم باید واقعاً میدان داده شود. البته در بیانات دوستان به برخی از این حوادثی که ناشی از پیگیری مفسدین اقتصادی و مفاسد اقتصادی است، اشاره شد. واقعاً نمی شود ما کار اقتصادی درست و قوی بکنیم، اما با مفاسد اقتصادی مبارزه نکنیم؛ این واقعاً نشدنی است. همان چند سال پیش هم که من راجع به این قضیه بحث کردم و مطالبی را به مسئولین کشور گفتم، به همین نکته توجه داشتم، که تصور نشود ما می توانیم سرمایه گذاری مردمی و کار سالم مردمی داشته باشیم، بدون مبارزه ی با مفاسد اقتصادی؛ و تصور نشود که مبارزه ی با مفاسد اقتصادی موجب می شود که ما مشارکت مردم و سرمایه گذاری مردم را کم داشته باشیم؛ نه، چون اکثر کسانی که می خواهند وارد میدان اقتصادی بشوند، اهل کار سالمند، مردمان سالمی هستند؛ حالا یکی دو نفر هم آدم های ناسالم پیدا می شوند. باید با چشم های تیزبین، ریزبین و دوربین مراقبت کنید که کسانی نیایند به عنوان ایجاد اشتغال و ایجاد کار و کارآفرینی تسهیلات بانکی بگیرند، اما کارآفرینی واقعی انجام نگیرد. این را باید مراقبت کنید؛ هم شما مراقبت کنید، هم قوه ی قضائیه مراقبت کند. به نظر من همکاری قوه ی مجریه و قوه ی قضائیه در اینجا یک کار بسیار لازمی است.[4]

ج: حمایت از تولید ملی

یک رکن دیگر اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید ملی است؛ صنعت و کشاورزی. خب، آمارهائی که آقایان می دهند، آمارهای خوبی است؛ لیکن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولین به ما می گویند که بعضی کارخانه ها دچار مشکلند، اختلال دارند، در بعضی جاها تعطیلی صنایع وجود دارد – گزارش های گوناگونی به ما می رسد، خود شما هم گزارش می دهید؛ یعنی من گزارش های دیگر هم دارم، اما اتکاء من به گزارش های دیگران نیست؛ گزارش های خود شما هم هست که به دست ما می رسد - خب، باید این را علاج کرد. اینها طبعاً ایجاد اشکال میکند. اگر چنانچه همین بخش دوم قضیه - یعنی آن نیمه ی خالی لیوان – نمی بود، شما امروز از لحاظ رونق اقتصادی، وضع بهتری را در کشور ارائه میکردید و کمک های بیشتری به مردم می شد. بالاخره حمایت از تولید ملی، آن بخشِ درونزای اقتصاد ماست و به این بایستی تکیه کرد.

واحدهای کوچک و متوسط را فعال کنید. البته خوشبختانه واحدهای بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهی شان هم خوب است، کارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمده ی واحدهای بزرگ ما وضعشان این جور است - لذا همان طور که گفتید، محصول سیمانمان، محصول فولادمان، محصولات عمده ی اینجوری مان خوب است - لیکن باید به فکر واحدهای متوسط و کوچک باشید؛ اینها خیلی مهم است، اینها در زندگی مردم تأثیرات مستقیم دارد.[5]

د: مدیریت منابع ارزی

مسئله ی منابع ارزی هم مسئله ی مهمی است؛ که خب، حالا آقایان توجه دارید. روی این مسئله دقت کنید، خیلی باید کار کنید. واقعاً باید منابع ارزی را درست مدیریت کرد. حالا اشاره شد به ارز پایه؛ در این زمینه هم حرف های گوناگونی از دولت صادر شد. یعنی در روزنامه ها از قول یک مسئول، یک جور گفته شد؛ فردا یا دو روز بعد، یک جور دیگر گفته شد. نگذارید این اتفاق بیفتد. واقعاً یک تصمیم قاطع گرفته شود، روی آن تصمیم پافشاری شود و مسئله را دنبال کنید. به هر حال منابع ارزی باید مدیریت دقیق بشود.[6]

ه: مدیریت مصرف

یک مسئله هم در اقتصاد مقاومتی، مدیریت مصرف است. مصرف هم باید مدیریت شود. این قضیه ی اسراف و زیاده روی، قضیه ی مهمی در کشور است. خب، حالا چگونه باید جلوی اسراف را گرفت؟ فرهنگ سازی هم لازم است، اقدام عملی هم لازم است. فرهنگ سازی اش بیشتر به عهده ی رسانه هاست. واقعاً در این زمینه، هم صدا و سیما در درجه ی اول و بیش از همه مسئولیت دارد، هم دستگاه های دیگر مسئولیت دارند. باید فرهنگ سازی کنید. ما یک ملت مسلمانِ علاقه مند به مفاهیم اسلامی هستیم، اینقدر در اسلام اسراف منع شده، و ما متأسفانه در زندگی مان اهل اسرافیم! بخش عملیاتی اش هم به نظر من از خود دولت باید آغاز شود. در گزارش های شماها من خواندم، حالا هم بعضی از دوستان اظهار کردند که دولت درصدد صرفه جوئی است و میخواهد صرفه جوئی کند؛ بسیار خوب، این لازم است؛ این را جدی بگیرید. دولت خودش یک مصرف کننده ی بسیار بزرگی است. شما از بنزین بگیرید تا وسائل گوناگون، یک مصرف کننده ی بزرگ، دولت است. حقیقتاً در کار مصرف، صرفه جوئی کنید. صرفه جوئی، چیز بسیار لازم و مهمی است.

به مصرف تولیدات داخلی هم اهمیت بدهید. در دستگاه شما، در وزارتخانه ی شما، اگر کار جدیدی انجام میگیرد، اگر چیز جدیدی خریده میشود، اگر همین اقلام روزمره ای که مورد نیاز وزارتخانه است، تهیه می شود، سعی کنید همه اش از داخل باشد؛ اصرار بر این داشته باشید؛ خود این، یک قلم خیلی بزرگی میشود. اصلاً ممنوع کنید و بگوئید هیچ کس حق ندارد در این وزارتخانه جنس خارجی مصرف کند. به نظر من اینها می تواند کمک کند.[7]

تبیین اقتصاد مقاومتی

در زمینه ی مسائل اقتصادی، «اقتصاد تهاجمی» را مطرح کردند؛ عیبی ندارد. بنده فکر اقتصاد تهاجمی را نکردم. اگر واقعاً یک تبیین دانشگاهی و آکادمیک نسبت به اقتصاد تهاجمی - به قول ایشان، مکمل اقتصاد مقاومتی - وجود دارد، چه اشکالی دارد؟ آن را هم مطرح کنیم. آنچه که به نظر ما رسیده، اقتصاد مقاومتی بوده. البته اقتصاد مقاومتی فقط جنبه ی نفی نیست؛ این جور نیست که اقتصاد مقاومتی معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام یک کارهای تدافعی باشد؛ نه، اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که به یک ملت امکان می دهد و اجازه میدهد که حتّی در شرائط فشار هم رشد و شکوفائی خودشان را داشته باشند. این یک فکر است، یک مطالبه ی عمومی است. شما دانشجو هستید، استاد هستید، اقتصاددان هستید؛ بسیار خوب، با زبان دانشگاهی، همین ایده ی اقتصاد مقاومتی را تبیین کنید؛ حدودش را مشخص کنید؛ یعنی آن اقتصادی که در شرائط فشار، در شرائط تحریم، در شرائط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تضمین کننده ی رشد و شکوفائی یک کشور باشد.[8]

اقتصاد مقاومتی شعار نیست

هم دانشگاه ها، هم دستگاه های دولتی، هم آحاد مردمی که خوشبختانه توانائی و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمی، چه از لحاظ توانائی های مالی، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخی حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند. این که ما عرض کردیم «اقتصاد مقاومتی»، این یک شعار نیست؛ این یک واقعیت است. کشور دارد پیشرفت میکند. ما افق های بسیار بلند و نویدبخشی را در مقابل خودمان مشاهده می کنیم. خب، بدیهی است که حرکت به سمت این افق ها، معارض ها و معارضه هائی هم دارد. بعضی از این معارضه ها انگیزه های اقتصادی دارد، بعضی انگیزه های سیاسی دارد؛ بعضی منطقه ای است، بعضی بین المللی است. این معارضه ها در مواردی هم منتهی می شود به همین فشارهای گوناگونی که مشاهده می کنید؛ فشارهای سیاسی، تحریم، غیر تحریم، فشارهای تبلیغاتی - اینها هست - لیکن در لابه لای این مشکلات، در وسط این خارها، گام های استوار و همت ها و تصمیم هائی هم وجود دارد که بناست از وسط این خارها عبور کند و خودش را به آن نقطه ی مورد نظر برساند؛ وضع کشور الان اینجوری است.[9]

نقش شرکت های دانش بنیان در اقتصاد مقاومتی

یک مسئله ی دیگر در سرفصل اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش بنیان است... این بخش شرکت های دانش بنیان و فعالیت های اقتصادی دانش بنیان خیلی جاده ی باز و امیدبخشی است. ما استعدادهای برجسته ای داریم که می توانند در این مورد کمک کنند.[10]

ما باید هر کدام نقش خودمان را بشناسیم و آن را ایفاء کنیم. یکی از بخش های ما، اقتصاد است و خاصیت اقتصاد در یک چنین شرائطی، اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی اقتصادی که همراه باشد با مقاومت در مقابل کارشکنی دشمن، خباثت دشمن؛ دشمنانی که ما داریم. به نظر من یکی از بخش های مهمی که می تواند این اقتصاد مقاومتی را پایدار کند، همین کار شماست؛ همین شرکت های دانش بنیان است؛ این یکی از بهترین مظاهر و یکی از مؤثرترین مؤلفه های اقتصاد مقاومتی است؛ این را باید دنبال کرد.[11]

هدف دشمن از فشارهای اقتصادی

یک واقعیت دیگر هم این است که اگر کشور در مقابل فشارهای دشمن - از جمله در مقابل همین تحریم ها و از این چیزها - مقاومت مدبرانه بکند، نه فقط این حربه کند خواهد شد، بلکه در آینده هم امکان تکرار چنین چیزهائی دیگر وجود نخواهد داشت؛ چون این یک گذرگاه است، این یک برهه است؛ کشور از این برهه عبور خواهد کرد. این چیزهائی که الان آنها تهدید می کنند، تحریم می کنند، جز آمریکا و جز رژیم صهیونیستی، هیچ کس ذی نفع از این تحریم ها نیست. دیگران را با زور و با فشار و با رودربایستی و با این چیزها وارد میدان کردند. خب، پیداست که زور و فشار و رودربایستی نمی تواند خیلی ادامه پیدا کند - یک مدتی است - شاهدش هم این است که مجبور شدند بیست تا کشور را از همین تحریم های نفتی و امثال اینها استثناء کنند! دیگرانی هم که استثناء نشدند، خودشان مایل نیستند، و بیش از آنچه که ما بخواهیم یا همان اندازه که ما می خواهیم، آنها دنبال راه حل می گردند. بنابراین بایستی مقاومت کرد.

ما باید مسائل کشور را با این دید نگاه کنیم؛ آرمان ها جلوی چشم ما باشد؛ واقعیت های تشویق کننده جلوی چشم ما باشد. در مورد واقعیت های منفی - که در واقع در بعضی موارد واقعیت سازی است، واقعیت نمائی است - دچار اشتباه نشویم. البته توان دشمن را دست کم نگیریم، سهل انگاری و ساده انگاری نکنیم. مسئله، مسئله ی اساسی و مهمی است. شما مثل یک ریاضیدانی که می خواهد یک مسئله ی مهم ریاضی را حل کند، بر سر این مسئله تلاشتان را به کار ببرید و مسئله را حل کنید. شما ریاضیدان بااستعدادی هستید؛ این هم یک مسئله ی ریاضی است. اینجوری باید با مسائل گوناگون برخورد کنید. خوشبختانه انسان مشاهده میکند که همین روحیه هم در دستگاه های گوناگون وجود دارد. به مسئله ی اقتصاد باید با این دید نگاه کرد.

ما چند سال پیش «اقتصاد مقاومتی» را مطرح کردیم. همه ی کسانی که ناظر مسائل گوناگون بودند، می توانستند حدس بزنند که هدف دشمن، فشار اقتصادی بر کشور است. معلوم بود و طراحی ها نشان می داد که اینها می خواهند بر روی اقتصاد کشور متمرکز شوند. اقتصاد کشور ما برای آنها نقطه ی مهمی است. هدف دشمن این بود که بر روی اقتصاد متمرکز شود، به رشد ملی لطمه بزند، به اشتغال لطمه بزند، طبعاً رفاه ملی دچار اختلال و خطر شود، مردم دچار مشکل شوند، دلزده بشوند، از نظام اسلامی جدا شوند؛ هدف فشار اقتصادی دشمن این است، و این محسوس بود؛ این را انسان می توانست مشاهده کند.[12]

منظومه ی کامل اقتصادی

من سال ۸۶ در صحن مطهر علی بن موسی الرضا علیه الصّلاة و السّلام در سخنرانی اول سال گفتم که اینها دارند مسئله ی اقتصاد را پیگیری میکنند؛ بعد هم آدم می تواند فرض کند که این شعارهای سال حلقه هائی بود برای ایجاد یک منظومه ی کامل در زمینه ی مسائل اقتصاد؛ یعنی اصلاح الگوی مصرف، مسئله ی جلوگیری از اسراف، مسئله ی همت مضاعف و کار مضاعف، مسئله ی جهاد اقتصادی، و تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ی ایرانی. ما اینها را به عنوان شعارهای زودگذر مطرح نکردیم؛ اینها چیزهائی است که می تواند حرکت عمومی کشور را در زمینه ی اقتصاد ساماندهی کند؛ می تواند ما را پیش ببرد. ما باید دنبال این راه باشیم.[13]

الزامات اقتصاد مقاومتی

مسئله ی اقتصاد مهم است؛ اقتصاد مقاومتی مهم است. البته اقتصاد مقاومتی الزاماتی دارد. مردمی کردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتی است. این سیاست های اصل ۴۴ که اعلام شد، می تواند یک تحول به وجود بیاورد؛ و این کار باید انجام بگیرد. البته کارهائی انجام گرفته و تلاشهای بیشتری باید بشود. بخش خصوصی را باید توانمند کرد؛ هم به فعالیت اقتصادی تشویق بشوند، هم سیستم بانکی کشور، دستگاه های دولتی کشور و دستگاه هائی که می توانند کمک کنند - مثل قوه ی مقننه و قوه ی قضائیه - کمک کنند که مردم وارد میدان اقتصاد شوند.

کاهش وابستگی به نفت یکی دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتی است. این وابستگی، میراث شوم صد ساله ی ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد، استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیت های اقتصادی درآمدزای دیگری جایگزین کنیم، بزرگ ترین حرکت مهم را در زمینه ی اقتصاد انجام داده ایم. امروز صنایع دانش بنیان از جمله ی کارهائی است که می تواند این خلأ را تا میزان زیادی پر کند. ظرفیت های گوناگونی در کشور وجود دارد که می تواند این خلأ را پر کند. همت را بر این بگماریم؛ برویم به سمت این که هرچه ممکن است، وابستگی خودمان را کم کنیم.[14]

اقتصاد مقاومتی و مدیریت مصرف

مسئله ی مدیریت مصرف، یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر. هم دستگاه های دولتی، هم دستگاه های غیر دولتی، هم آحاد مردم و خانواده ها باید به این مسئله توجه کنند؛ که این واقعاً جهاد است. امروز پرهیز از اسراف و ملاحظه ی تعادل در مصرف، بلاشک در مقابل دشمن یک حرکت جهادی است؛ انسان میتواند ادعا کند که این اجر جهاد فی سبیل اللّه را دارد.

یک بُعد دیگرِ این مسئله ی تعادل در مصرف و مدیریت مصرف این است که ما از تولید داخلی استفاده کنیم؛ این را همه ی دستگاه های دولتی توجه داشته باشند - دستگاه های حاکمیتی، مربوط به قوای سه گانه - سعی کنند هیچ تولید غیر ایرانی را مصرف نکنند؛ همت را بر این بگمارند. آحاد مردم هم مصرف تولید داخلی را بر مصرف کالاهائی با مارک های معروف خارجی - که بعضی فقط برای نام و نشان، برای پز دادن، برای خودنمائی کردن، در زمینه های مختلف دنبال مارک های خارجی میروند - ترجیح بدهند. خود مردم راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند.

به نظر ما طرح های «اقتصاد مقاومتی» جواب میدهد. همین مسئله ی سهمیه بندی بنزین که اشاره کردند، جواب داد. اگر چنانچه بنزین سهمیه بندی نمی شد، امروز مصرف بنزین ما از صد میلیون لیتر در روز بالاتر می رفت. توانستند این را کنترل کنند؛ که خب، امروز در یک حد خیلی خوبی هست. حتّی باید جوری باشد که هیچ به بیرون نیازی نباشد، که الحمدللّه نیست. تحریم بنزین را در برنامه داشتند؛ اقتصاد مقاومتی تحریم بنزین را خنثی کرد. و بقیه ی چیزهائی که مورد نیاز کشور است.

هدفمند کردن یارانه ها هم در جهت شکل دادن به اقتصاد ملی است؛ که اینها می تواند هم رونق ایجاد کند - در تولید، در اشتغال - و هم موجب رفاه شود؛ اینها مایه ی رشد تولید کشور، رشد اقتصادی کشور، مایه ی اقتدار یک کشور است. با رشد تولید، یک کشور در دنیا اقتدار حقیقی و آبروی بین المللی پیدا می کند. این کار بایستی به انجام برسد.[15]

استفاده ی حداکثری از زمان، منابع و امکانات

از زمان باید حداکثر استفاده بشود. طرح هائی که سالهای متمادی طول می کشید، امروز خوشبختانه با فاصله ی کمتری انسان می بیند که فلان کارخانه در ظرف دو سال، در ظرف هجده ماه به بهره برداری رسید. باید این را در کشور تقویت کرد.

حرکت بر اساس برنامه، یکی از کارهای اساسی است. تصمیم های خلق الساعه و تغییر مقررات، جزو ضربه هائی است که به «اقتصاد مقاومتی» وارد می شود و به مقاومت ملت ضربه می زند. این را، هم دولت محترم، هم مجلس محترم باید توجه داشته باشند؛ نگذارند سیاست های اقتصادی کشور در هر زمانی دچار تذبذب و تغییرهای بی مورد شود.[16]

اهمیت تحقیق در زمینه اقتصاد مقاومتی

یکی از دوستان اطلاع دادند که یک ستاد دانشجوئی برای تحقیق در اقتصاد مقاومتی تشکیل شده. کار بسیار جالبی است. اینجور کارهای عمیق، همان چیزی است که کشور به آن احتیاج دارد. شما باید فکر کنید، مطالعه کنید، تحقیق کنید. این تحقیقها اگر به درد آن دستگاه مسئول هم نخورد یا به کار او نیاید یا نپسندد، قطعاً به کار شما می آید و به درد شما می خورد. این، کار بسیار جالبی است.

همچنین یکی دیگر از دوستان اطلاع دادند که در دانشگاه شریف مرکز مطالعاتی ای تشکیل شده و در این زمینه ها کار میکنند. اینها بسیار کارهای مهمی است. این انگیزه ی جوان دانشجو و فکور، خیلی برای آینده ی کشور مهم است.

البته راه حل هائی که گفته شد، بعضی از آنها کاملاً درست است. این را هم من به شما عرض بکنم؛ در همین زمینه ی مسائل اقتصادی، پاره ای از آنچه که پیشنهاد و مطرح شد، ما اطلاع داریم که مد نظر مسئولین هست؛ درباره اش کار می کنند، تصمیم گیری می کنند، اقدام می کنند؛ منتها همه ی اقدام ها یا به اطلاع نمی رسد، یا گفتنی نیست. به هر حال اینجور نیست که مسائل اقتصادی در مد نظر آن مسئولین نباشد.[17]

اقتصاد مقاومتی، معنا و مفهومی از کارآفرینی

دلیل دومِ ما که امروز کار برامان مهم است، کارآفرینی مهم است، این است که ما امروز در مقابل یک فشار جهانی قرار داریم. دشمنی وجود دارد در دنیا که می خواهد با فشار اقتصادی و با تحریم و با این کارهائی که شماها می دانید، سلطه ی اهریمنی خودش را برگرداند به این کشور. هدف این است. یک کشور به این خوبی، با این همه منابع، منابع طبیعی، با این موقعیت سوق الجیشی، با همه ی امکانات، زیر نگین یک قدرتی در دنیا بوده؛ یک روز انگلیس ها بودند، یک روز آمریکائی ها بودند - در واقع نظام سلطه، دستگاه سلطه، امپراتوری سلطه. حالا آمریکا یک گوشه ای از این امپراتوری است - اینها مسلط بودند بر این کشور؛ انقلاب دست اینها را کوتاه کرده. سلطه می خواهد برگردد به این کشور. همه ی این تلاش ها برای این است. مسئله ی انرژی هسته ای بهانه است. آن کسانی که خیال می کنند اگر ما مسئله ی انرژی هسته ای را حل کردیم، مشکلات حل خواهد شد، خطا می کنند. مسئله ی انرژی هسته ای را مطرح می کنند، مسئله ی حقوق بشر را مطرح می کنند، مسائل گوناگون را مطرح می کنند، که اینها بهانه است. مسئله، مسئله ی فشار است، می خواهند یک ملت را به زانو در بیاورند؛ می خواهند انقلاب را زمین بزنند. یکی از کارهای مهم همین تحریم اقتصادی است. می گویند ما طرفمان ملت ایران نیست! دروغ می گویند؛ اصلاً طرف، ملت ایران است. تحریم برای این است که ملت ایران به ستوه بیاید، بگوید آقا ما به خاطر دولت جمهوری اسلامی داریم زیر فشار تحریم قرار می گیریم؛ رابطه ی ملت با نظام جمهوری اسلامی قطع بشود. هدف اصلاً این است. البته ملت ما را نمی شناسند؛ مثل همه ی موارد دیگر محاسباتشان غلط اندر غلط است. از نظر نظام سلطه، گناه بزرگ ملت ایران این است که خودش را از زیر بار سلطه آزاد کرده. می خواهند مجازات کنند به خاطر این گناه، که چرا خودت را از زیر بار سلطه، ای ملت! آزاد کرده ای. این ملت راه را پیدا کرده. اصلاً محاسباتشان اشتباه است؛ نمی فهمند چه کار باید بکنند و چه کار دارند می کنند. خب، اما فشار می آورند؛ فشار اقتصادی از راه تحریم ها.

ما باید یک اقتصاد مقاومتی واقعی در کشور به وجود بیاوریم. امروز کارآفرینی معناش این است. دوستان درست گفتند که ما تحریم ها را دور می زنیم؛ بنده هم یقین دارم. ملت ایران و مسئولین کشور تحریم ها را دور میزنند، تحریم کنندگان را ناکام می کنند؛ مثل موارد دیگری که در سال های گذشته در زمینه های سیاسی بود که یک اشتباهی کردند، یک حرکتی انجام دادند، بعد خودشان مجبور شدند برگردند، یکی یکی عذرخواهی کنند. چند مورد یادتان هست لابد دیگر. حالا جوان ها نمی دانند. در این ده بیست سال اخیر، از این کارها چند بار انجام دادند. این دفعه هم همین جور است. البته تحریم برای ما جدید نیست، ما سی سال است تو تحریمیم. همه ی این کارهائی که شده است، همه ی این حرکت عظیم ملت ایران، در فضای تحریم انجام گرفته؛ بنابراین کاری نمی توانند بکنند. خب، ولی این دلیلی است برای همه ی مسئولان و دلسوزان کشور که خود را موظف بدانند، مکلف بدانند به ایجاد کار، به تولید، به کارآفرینی، به پر رونق کردن روزافزون این کارگاه عظیم؛ که کشور ایران حقیقتاً امروز یک کارگاه عظیمی است. همه خودشان را باید موظف بدانند.[18]

 

پی نوشت ها:



[1] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 16 / 6 / 89.

[2] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان، 16 / 5 / 91.

[3] بیانات مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی علیه السلام،1 / 1 / 92.

[4] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهوری و اعضای هیئت دولت، 2 / 6 / 91.

[5] همان.

[6] همان.

[7] همان.

[8] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان، 16 / 5 / 91.

[9] همان.

[10] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهوری و اعضای هیئت دولت، 2 / 6 / 91.

[11] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت های دانش بنیان، 8 / 5 / 91.

[12] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام، 3 / 5 / 91.

[13] همان.

[14] همان.

[15] همان.

[16] همان.

[17] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از دانشجویان، 19 / 5 / 90.

[18] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 16 / 6 / 89.


راهبرد اقتصاد مقاومتی در مناقشه هسته ای - دوشنبه سی ام اردیبهشت ۱۳۹۲
اقتصاد مقاومتی راهکار بی‌اثر کردن تحریم‌ها - جمعه سی ام فروردین ۱۳۹۲
از اقتصاد مقاومتی تا اقتصاد حماسی - شنبه بیست و چهارم فروردین ۱۳۹۲
زمینه‌های توسعه اقتصاد مقاومتی در راهبرد اقتصاد دانش‌بنیان - یکشنبه بیست و نهم بهمن ۱۳۹۱
تبیین نقش و جایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه‌ اقتصاد مقاومتی - چهارشنبه بیست و پنجم بهمن ۱۳۹۱
تصویب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در مجمع تشخیص - شنبه بیست و یکم بهمن ۱۳۹۱
قحطی نظریه اقتصاد مقاومتی درجهان! - پنجشنبه بیست و هشتم دی ۱۳۹۱
مبانی اجرایی طرح مقاومت اقتصادی - جمعه بیست و دوم دی ۱۳۹۱
چیستی اقتصاد مقاومتی - جمعه پانزدهم دی ۱۳۹۱
مختصات اقتصاد مقاومتی - دوشنبه بیست و هفتم آذر ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی در مقابل دلالی می‌ایستد - یکشنبه بیست و ششم آذر ۱۳۹۱
نماد اقتصاد مقاومتی در تاریخ ایران - چهارشنبه بیست و دوم آذر ۱۳۹۱
نباید بگذاریم کشورمان به اقتصاد ریاضتی دچار شود - سه شنبه بیست و یکم آذر ۱۳۹۱
«کنترل واردات» یا واردات کنترلی - دوشنبه بیستم آذر ۱۳۹۱
اقتصاد فعلی ایران اقتصاد استراحتی است - یکشنبه نوزدهم آذر ۱۳۹۱
بهبود سبک زندگی لازمه توسعه اقتصادی - شنبه هجدهم آذر ۱۳۹۱
برندینگ شهری و تأثیر آن بر اقتصاد - سه شنبه هفتم آذر ۱۳۹۱
نگاهی تازه به شاخصه های اقتصاد مقاومتی؛ هدف غرب از مصرف گرایی چیست؟ - پنجشنبه دوم آذر ۱۳۹۱
زبان فارسی و تولید ملی - چهارشنبه یکم آذر ۱۳۹۱
۶ آسیب اقتصاد ما - دوشنبه بیست و نهم آبان ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی از مسیر «تدبیر» می‌گذرد - پنجشنبه هجدهم آبان ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی از کلام مقام معظم رهبری تا وزیر اقتصاد دوران جنگ - چهارشنبه دهم آبان ۱۳۹۱
راهبرد اقتصاد مقاومتی در سایه تحریم های استکباری - دوشنبه هشتم آبان ۱۳۹۱
ایران با راهکار «اقتصاد مقاومتی» به مقابله با تحریم‌ها برخاسته است - یکشنبه هفتم آبان ۱۳۹۱
زیرساخت های عملیاتی سازی الگوی اقتصاد مقاومتی - جمعه پنجم آبان ۱۳۹۱
دو سطح یک اقتصاد مقاوم - پنجشنبه چهارم آبان ۱۳۹۱
«اقتصاد مقاومتی» با سه رویکرد: دانش، تلاش جهادگونه و مصرف هدفمند از تولید داخلی - پنجشنبه بیست و هفتم مهر ۱۳۹۱
راهکارهای کاربردی کردن اقتصاد مقاومتی کدامند؟ - پنجشنبه بیستم مهر ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی، تنها تبدیل کننده تهدید تحریم به فرصت - دوشنبه هفدهم مهر ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی مسابقه است یا مقاومت؟ - شنبه پانزدهم مهر ۱۳۹۱
طرح انتزاع در تقابل با اقتصاد مقاومتی - دوشنبه دهم مهر ۱۳۹۱
18 راهکار در اقتصاد مقاومتی - شنبه هشتم مهر ۱۳۹۱
چرا اقتصاد مقاومتی یک ضرورت است؟ - پنجشنبه ششم مهر ۱۳۹۱
دانشگاه‌ها همگام با سایر بخش‌ها در جهت اقتصاد مقاومتی همت کنند - یکشنبه دوم مهر ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی را از کجا شروع کنیم؟ - چهارشنبه بیست و نهم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی بهترین راه مبارزه با تحریم است - پنجشنبه بیست و سوم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی، اقتصاد پیش روی جمهوری اسلامی ایران - چهارشنبه بیست و دوم شهریور ۱۳۹۱
تبیین ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی مهمترین رسالت علما و روحانیون است - چهارشنبه بیست و دوم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی؛ اقتصاد دفاعی یا ترمیمی؟ - شنبه هجدهم شهریور ۱۳۹۱
تبیینی آکادمیک از اقتصاد مقاومتی - شنبه هجدهم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی چیست و چه اقتضائاتی دارد؟‬ - چهارشنبه پانزدهم شهریور ۱۳۹۱
صنعت نفت و الگوی اقتصاد مقاومتی - دوشنبه سیزدهم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی از نگاه مقام معظم رهبری - دوشنبه سیزدهم شهریور ۱۳۹۱
نماینده مردم یزد: اقتصاد مقاومتی به معنای ریاضت نیست - دوشنبه سیزدهم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی یا ریاضت اقتصادی - دوشنبه سیزدهم شهریور ۱۳۹۱
مصرف گرایی بلای جان اقتصاد مقاومتی - سه شنبه هفتم شهریور ۱۳۹۱
اقتصاد مقاومتی؛ پدافند یا استراتژی برای پیشرفت - سه شنبه هفتم شهریور ۱۳۹۱
هدف از اقتصاد مقاومتی چیست؟ - سه شنبه هفتم شهریور ۱۳۹۱
«اقتصاد مقاومتی» راهی برای تحقق چشم‌انداز - سه شنبه هفتم شهریور ۱۳۹۱



اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری


گردآوری: سید امیر حسین کامرانی راد
منبع اختصاصی: راسخون



 
در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم های یک جانبه و غیرانسانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، واژه ی جدید « اقتصاد مقاومتی » به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است. این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری در شهریور سال 1389 مطرح گردید. در همین دیدار، مقام معظم رهبری « اقتصاد مقاومتی » را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل « فشار اقتصادی دشمنان » و « آمادگی کشور برایی جهش » را معرفی نمودند.1
برای مفهوم اقتصاد مقاومتی در همین مدت زمان کم، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند:

« اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده ی رشد و شکوفایی کشور باشد. »2

این مقاله که مشتمل بر بیانات حکیمانه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) درباره اقتصاد مقاومتی است به خوانندگان عزیز تقدیم می گردد.

ارکان اقتصاد مقاومتی

الف: مقاوم بودن اقتصاد

وظیفه‌ی همه‌ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه‌ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.3

ب: استفاده از همه‌‌ى ظرفیتهاى دولتى و مردمى

بخش خصوصى را باید کمک کرد. اینکه ما «اقتصاد مقاومتى» را مطرح کردیم، خب، خود اقتصاد مقاومتى شرائطى دارد، ارکانى دارد؛ یکى از بخشهایش همین تکیه‌‌ى به مردم است؛ همین سیاستهاى اصل 44 با تأکید و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بیشتر باید دنبال شود؛ این جزو کارهاى اساسى شماست. در بعضى از موارد، من از خود مسئولین کشور میشنوم که بخش خصوصى به خاطر کم‌‌توانى‌‌اش جلو نمى‌‌آید. خب، باید فکرى بکنید براى اینکه به بخش خصوصى توانبخشى بشود؛ حالا از طریق بانکهاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقى که لازم است، کارى کنید که بخش خصوصى، بخش مردمى، فعال شود. بالاخره اقتصاد مقاومتى معنایش این است که ما یک اقتصادى داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادى در کشور محفوظ بماند، هم آسیب‌‌پذیرى‌‌اش کاهش پیدا کند. یعنى وضع اقتصادى کشور و نظام اقتصادى جورى باشد که در مقابل ترفندهاى دشمنان که همیشگى و به شکلهاى مختلف خواهد بود، کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند. یکى از شرائطش، استفاده از همه‌‌ى ظرفیتهاى دولتى و مردمى است؛ هم از فکرها و اندیشه‌‌ها و راهکارهائى که صاحبنظران میدهند، استفاده کنید، هم از سرمایه‌‌ها استفاده شود.
به مردم هم باید واقعاً میدان داده شود. البته در بیانات دوستان به برخى از این حوادثى که ناشى از پیگیرى مفسدین اقتصادى و مفاسد اقتصادى است، اشاره شد. واقعاً نمیشود ما کار اقتصادىِ درست و قوى بکنیم، اما با مفاسد اقتصادى مبارزه نکنیم؛ این واقعاً نشدنى است. همان چند سال پیش هم که من راجع به این قضیه بحث کردم و مطالبى را به مسئولین کشور گفتم، به همین نکته توجه داشتم، که تصور نشود ما میتوانیم سرمایه‌‌گذارى مردمى و کار سالم مردمى داشته باشیم، بدون مبارزه‌‌ى با مفاسد اقتصادى؛ و تصور نشود که مبارزه‌‌ى با مفاسد اقتصادى موجب میشود که ما مشارکت مردم و سرمایه‌‌گذارى مردم را کم داشته باشیم؛ نه، چون اکثر کسانى که میخواهند وارد میدان اقتصادى بشوند، اهل کار سالمند، مردمان سالمى هستند؛ حالا یکى دو نفر هم آدمهاى ناسالم پیدا میشوند. باید با چشمهاى تیزبین، ریزبین و دوربین مراقبت کنید که کسانى نیایند به عنوان ایجاد اشتغال و ایجاد کار و کارآفرینى تسهیلات بانکى بگیرند، اما کارآفرینىِ واقعى انجام نگیرد. این را باید مراقبت کنید؛ هم شما مراقبت کنید، هم قوه‌‌ى قضائیه مراقبت کند. به نظر من همکارى قوه‌‌ى مجریه و قوه‌‌ى قضائیه در اینجا یک کار بسیار لازمى است.4

ج: حمایت از تولید ملى

یک رکن دیگر اقتصاد مقاومتى، حمایت از تولید ملى است؛ صنعت و کشاورزى. خب، آمارهائى که آقایان میدهند، آمارهاى خوبى است؛ لیکن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولین به ما میگویند که بعضى کارخانه‌‌ها دچار مشکلند، اختلال دارند، در بعضى جاها تعطیلى صنایع وجود دارد - گزارشهاى گوناگونى به ما میرسد، خود شما هم گزارش میدهید؛ یعنى من گزارشهاى دیگر هم دارم، اما اتکاء من به گزارشهاى دیگران نیست؛ گزارشهاى خود شما هم هست که به دست ما میرسد - خب، باید این را علاج کرد. اینها طبعاً ایجاد اشکال میکند. اگر چنانچه همین بخش دوم قضیه - یعنى آن نیمه‌‌ى خالى لیوان - نمیبود، شما امروز از لحاظ رونق اقتصادى، وضع بهترى را در کشور ارائه میکردید و کمکهاى بیشترى به مردم میشد. بالاخره حمایت از تولید ملى، آن بخشِ درونزاى اقتصاد ماست و به این بایستى تکیه کرد.
واحدهاى کوچک و متوسط را فعال کنید. البته خوشبختانه واحدهاى بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهى‌‌شان هم خوب است، کارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمده‌‌ى واحدهاى بزرگ ما وضعشان اینجور است - لذا همان طور که گفتید، محصول سیمانمان، محصول فولادمان، محصولات عمده‌‌ى اینجورى‌‌مان خوب است - لیکن باید به فکر واحدهاى متوسط و کوچک باشید؛ اینها خیلى مهم است، اینها در زندگى مردم تأثیرات مستقیم دارد.5

د: مدیریت منابع ارزى

مسئله‌‌ى منابع ارزى هم مسئله‌‌ى مهمى است؛ که خب، حالا آقایان توجه دارید. روى این مسئله دقت کنید، خیلى باید کار کنید. واقعاً باید منابع ارزى را درست مدیریت کرد. حالا اشاره شد به ارز پایه؛ در این زمینه هم حرفهاى گوناگونى از دولت صادر شد. یعنى در روزنامه‌‌ها از قول یک مسئول، یک جور گفته شد؛ فردا یا دو روز بعد، یک جور دیگر گفته شد. نگذارید این اتفاق بیفتد. واقعاً یک تصمیم قاطع گرفته شود، روى آن تصمیم پافشارى شود و مسئله را دنبال کنید. به هر حال منابع ارزى باید مدیریت دقیق بشود.6

ه: مدیریت مصرف

یک مسئله هم در اقتصاد مقاومتى، مدیریت مصرف است. مصرف هم باید مدیریت شود. این قضیه‌‌ى اسراف و زیاده‌‌روى، قضیه‌‌ى مهمى در کشور است. خب، حالا چگونه باید جلوى اسراف را گرفت؟ فرهنگ‌‌سازى هم لازم است، اقدام عملى هم لازم است. فرهنگ‌‌سازى‌‌اش بیشتر به عهده‌‌ى رسانه‌‌هاست. واقعاً در این زمینه، هم صدا و سیما در درجه‌‌ى اول و بیش از همه مسئولیت دارد، هم دستگاه‌‌هاى دیگر مسئولیت دارند. باید فرهنگ‌‌سازى کنید. ما یک ملت مسلمانِ علاقه‌‌مند به مفاهیم اسلامى هستیم، اینقدر در اسلام اسراف منع شده، و ما متأسفانه در زندگى‌‌مان اهل اسرافیم! بخش عملیاتى‌‌اش هم به نظر من از خود دولت باید آغاز شود. در گزارشهاى شماها من خواندم، حالا هم بعضى از دوستان اظهار کردند که دولت درصدد صرفه‌‌جوئى است و میخواهد صرفه‌‌جوئى کند؛ بسیار خوب، این لازم است؛ این را جدى بگیرید. دولت خودش یک مصرف‌‌کننده‌‌ى بسیار بزرگى است. شما از بنزین بگیرید تا وسائل گوناگون، یک مصرف‌‌کننده‌‌ى بزرگ، دولت است. حقیقتاً در کار مصرف، صرفه‌‌جوئى کنید. صرفه‌‌جوئى، چیز بسیار لازم و مهمى است.
به مصرف تولیدات داخلى هم اهمیت بدهید. در دستگاه شما، در وزارتخانه‌‌ى شما، اگر کار جدیدى انجام میگیرد، اگر چیز جدیدى خریده میشود، اگر همین اقلام روزمره‌‌اى که مورد نیاز وزارتخانه است، تهیه میشود، سعى کنید همه‌‌اش از داخل باشد؛ اصرار بر این داشته باشید؛ خود این، یک قلم خیلى بزرگى میشود. اصلاً ممنوع کنید و بگوئید هیچ کس حق ندارد در این وزارتخانه جنس خارجى مصرف کند. به نظر من اینها میتواند کمک کند. 7
 

تبیین اقتصاد مقاومتى

در زمینه‌ى مسائل اقتصادى، «اقتصاد تهاجمى» را مطرح کردند؛ عیبى ندارد. بنده فکر اقتصاد تهاجمى را نکردم. اگر واقعاً یک تبیین دانشگاهى و آکادمیک نسبت به اقتصاد تهاجمى - به قول ایشان، مکمل اقتصاد مقاومتى - وجود دارد، چه اشکالى دارد؟ آن را هم مطرح کنیم. آنچه که به نظر ما رسیده، اقتصاد مقاومتى بوده. البته اقتصاد مقاومتى فقط جنبه‌ى نفى نیست؛ اینجور نیست که اقتصاد مقاومتى معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام یک کارهاى تدافعى باشد؛ نه، اقتصاد مقاومتى یعنى آن اقتصادى که به یک ملت امکان میدهد و اجازه میدهد که حتّى در شرائط فشار هم رشد و شکوفائى خودشان را داشته باشند. این یک فکر است، یک مطالبه‌ى عمومى است. شما دانشجو هستید، استاد هستید، اقتصاددان هستید؛ بسیار خوب، با زبان دانشگاهى، همین ایده‌ى اقتصاد مقاومتى را تبیین کنید؛ حدودش را مشخص کنید؛ یعنى آن اقتصادى که در شرائط فشار، در شرائط تحریم، در شرائط دشمنى‌ها و خصومتهاى شدید میتواند تضمین کننده‌ى رشد و شکوفائى یک کشور باشد.8
 

اقتصاد مقاومتى شعار نیست

هم دانشگاه‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌هاى دولتى، هم آحاد مردمى که خوشبختانه توانائى و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمى، چه از لحاظ توانائى‌‌‌هاى مالى، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخى حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند. این که ما عرض کردیم «اقتصاد مقاومتى»، این یک شعار نیست؛ این یک واقعیت است. کشور دارد پیشرفت میکند. ما افقهاى بسیار بلند و نویدبخشى را در مقابل خودمان مشاهده میکنیم. خب، بدیهى است که حرکت به سمت این افقها، معارضها و معارضه‌‌‌هائى هم دارد. بعضى از این معارضه‌‌‌ها انگیزه‌‌‌هاى اقتصادى دارد، بعضى انگیزه‌‌‌هاى سیاسى دارد؛ بعضى منطقه‌‌‌اى است، بعضى بین‌‌‌المللى است. این معارضه‌‌‌ها در مواردى هم منتهى میشود به همین فشارهاى گوناگونى که مشاهده میکنید؛ فشارهاى سیاسى، تحریم، غیر تحریم، فشارهاى تبلیغاتى - اینها هست - لیکن در لابه‌‌‌لاى این مشکلات، در وسط این خارها، گامهاى استوار و همتها و تصمیمهائى هم وجود دارد که بناست از وسط این خارها عبور کند و خودش را به آن نقطه‌‌‌ى مورد نظر برساند؛ وضع کشور الان اینجورى است. 9
 

نقش شرکتهاى دانش‌‌بنیان در اقتصاد مقاومتی

یک مسئله‌‌ى دیگر در سرفصل اقتصاد مقاومتى، اقتصاد دانش‌‌بنیان است... این بخش شرکتهاى دانش‌‌بنیان و فعالیتهاى اقتصادى دانش‌‌بنیان خیلى جاده‌‌ى باز و امیدبخشى است. ما استعدادهاى برجسته‌‌اى داریم که میتوانند در این مورد کمک کنند. 10
ما باید هر کدام نقش خودمان را بشناسیم و آن را ایفاء کنیم. یکى از بخشهاى ما، اقتصاد است و خاصیت اقتصاد در یک چنین شرائطى، اقتصاد مقاومتى است؛ یعنى اقتصادى که همراه باشد با مقاومت در مقابل کارشکنى دشمن، خباثت دشمن؛ دشمنانى که ما داریم. به نظر من یکى از بخشهاى مهمى که میتواند این اقتصاد مقاومتى را پایدار کند، همین کار شماست؛ همین شرکتهاى دانش‌‌‌بنیان است؛ این یکى از بهترین مظاهر و یکى از مؤثرترین مؤلفه‌‌‌هاى اقتصاد مقاومتى است؛ این را باید دنبال کرد.11
 

هدف دشمن از فشارهای اقتصادی

یک واقعیت دیگر هم این است که اگر کشور در مقابل فشارهاى دشمن - از جمله در مقابل همین تحریمها و از این چیزها - مقاومت مدبرانه بکند، نه فقط این حربه کُند خواهد شد، بلکه در آینده هم امکان تکرار چنین چیزهائى دیگر وجود نخواهد داشت؛ چون این یک گذرگاه است، این یک برهه است؛ کشور از این برهه عبور خواهد کرد. این چیزهائى که الان آنها تهدید میکنند، تحریم میکنند، جز آمریکا و جز رژیم صهیونیستى، هیچ کس ذى‌نفع از این تحریمها نیست. دیگران را با زور و با فشار و با رودربایستى و با این چیزها وارد میدان کردند. خب، پیداست که زور و فشار و رودربایستى نمیتواند خیلى ادامه پیدا کند - یک مدتى است - شاهدش هم این است که مجبور شدند بیست تا کشور را از همین تحریمهاى نفتى و امثال اینها استثناء کنند! دیگرانى هم که استثناء نشدند، خودشان مایل نیستند، و بیش از آنچه که ما بخواهیم یا همان اندازه که ما میخواهیم، آنها دنبال راه‌حل میگردند. بنابراین بایستى مقاومت کرد.
ما باید مسائل کشور را با این دید نگاه کنیم؛ آرمانها جلوى چشم ما باشد؛ واقعیتهاى تشویق‌کننده جلوى چشم ما باشد. در مورد واقعیتهاى منفى - که در واقع در بعضى موارد واقعیت‌سازى است، واقعیت‌نمائى است - دچار اشتباه نشویم. البته توان دشمن را دست‌کم نگیریم، سهل‌انگارى و ساده‌انگارى نکنیم. مسئله، مسئله‌ى اساسى و مهمى است. شما مثل یک ریاضیدانى که میخواهد یک مسئله‌ى مهم ریاضى را حل کند، بر سر این مسئله تلاشتان را به کار ببرید و مسئله را حل کنید. شما ریاضیدان بااستعدادى هستید؛ این هم یک مسئله‌ى ریاضى است. اینجورى باید با مسائل گوناگون برخورد کنید. خوشبختانه انسان مشاهده میکند که همین روحیه هم در دستگاه‌هاى گوناگون وجود دارد. به مسئله‌ى اقتصاد باید با این دید نگاه کرد.
ما چند سال پیش «اقتصاد مقاومتى» را مطرح کردیم. همه‌ى کسانى که ناظر مسائل گوناگون بودند، میتوانستند حدس بزنند که هدف دشمن، فشار اقتصادى بر کشور است. معلوم بود و طراحى‌ها نشان میداد که اینها میخواهند بر روى اقتصاد کشور متمرکز شوند. اقتصاد کشور ما براى آنها نقطه‌ى مهمى است. هدف دشمن این بود که بر روى اقتصاد متمرکز شود، به رشد ملى لطمه بزند، به اشتغال لطمه بزند، طبعاً رفاه ملى دچار اختلال و خطر شود، مردم دچار مشکل شوند، دلزده بشوند، از نظام اسلامى جدا شوند؛ هدف فشار اقتصادى دشمن این است، و این محسوس بود؛ این را انسان میتوانست مشاهده کند.12
 

منظومه‌ى کامل اقتصادی

من سال ۸۶ در صحن مطهر على‌بن‌موسى‌الرضا (علیه الصّلاة و السّلام) در سخنرانىِ اول سال گفتم که اینها دارند مسئله‌ى اقتصاد را پیگیرى میکنند؛ بعد هم آدم میتواند فرض کند که این شعارهاى سال حلقه‌هائى بود براى ایجاد یک منظومه‌ى کامل در زمینه‌ى مسائل اقتصاد؛ یعنى اصلاح الگوى مصرف، مسئله‌ى جلوگیرى از اسراف، مسئله‌ى همت مضاعف و کار مضاعف، مسئله‌ى جهاد اقتصادى، و تولید ملى و حمایت از کار و سرمایه‌ى ایرانى. ما اینها را به عنوان شعارهاى زودگذر مطرح نکردیم؛ اینها چیزهائى است که میتواند حرکت عمومى کشور را در زمینه‌ى اقتصاد ساماندهى کند؛ میتواند ما را پیش ببرد. ما باید دنبال این راه باشیم.13


الزامات اقتصاد مقاومتى

مسئله‌ى اقتصاد مهم است؛ اقتصاد مقاومتى مهم است. البته اقتصاد مقاومتى الزاماتى دارد. مردمى کردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتى است. این سیاستهاى اصل ۴۴ که اعلام شد، میتواند یک تحول به وجود بیاورد؛ و این کار باید انجام بگیرد. البته کارهائى انجام گرفته و تلاشهاى بیشترى باید بشود. بخش خصوصى را باید توانمند کرد؛ هم به فعالیت اقتصادى تشویق بشوند، هم سیستم بانکى کشور، دستگاه‌هاى دولتى کشور و دستگاه‌هائى که میتوانند کمک کنند - مثل قوه‌ى مقننه و قوه‌ى قضائیه - کمک کنند که مردم وارد میدان اقتصاد شوند.
کاهش وابستگى به نفت یکى دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتى است. این وابستگى، میراث شوم صد ساله‌ى ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد، استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیتهاى اقتصادىِ درآمدزاى دیگرى جایگزین کنیم، بزرگترین حرکت مهم را در زمینه‌ى اقتصاد انجام داده‌ایم. امروز صنایع دانش‌بنیان از جمله‌ى کارهائى است که میتواند این خلأ را تا میزان زیادى پر کند. ظرفیتهاى گوناگونى در کشور وجود دارد که میتواند این خلأ را پر کند. همت را بر این بگماریم؛ برویم به سمت این که هرچه ممکن است، وابستگى خودمان را کم کنیم.14


اقتصاد مقاومتى و مدیریت مصرف

مسئله‌ى مدیریت مصرف، یکى از ارکان اقتصاد مقاومتى است؛ یعنى مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر. هم دستگاه‌هاى دولتى، هم دستگاه‌هاى غیر دولتى، هم آحاد مردم و خانواده‌ها باید به این مسئله توجه کنند؛ که این واقعاً جهاد است. امروز پرهیز از اسراف و ملاحظه‌ى تعادل در مصرف، بلاشک در مقابل دشمن یک حرکت جهادى است؛ انسان میتواند ادعا کند که این اجر جهاد فى‌سبیل‌اللّه‌ را دارد.
یک بُعد دیگرِ این مسئله‌ى تعادل در مصرف و مدیریت مصرف این است که ما از تولید داخلى استفاده کنیم؛ این را همه‌ى دستگاه‌هاى دولتى توجه داشته باشند - دستگاه‌هاى حاکمیتى، مربوط به قواى سه‌گانه - سعى کنند هیچ تولید غیر ایرانى را مصرف نکنند؛ همت را بر این بگمارند. آحاد مردم هم مصرف تولید داخلى را بر مصرف کالاهائى با مارکهاى معروف خارجى - که بعضى فقط براى نام و نشان، براى پز دادن، براى خودنمائى کردن، در زمینه‌هاى مختلف دنبال مارکهاى خارجى میروند - ترجیح بدهند. خود مردم راه مصرف کالاهاى خارجى را ببندند.
به نظر ما طرحهاى «اقتصاد مقاومتى» جواب میدهد. همین مسئله‌ى سهمیه‌بندى بنزین که اشاره کردند، جواب داد. اگر چنانچه بنزین سهمیه‌بندى نمیشد، امروز مصرف بنزین ما از صد میلیون لیتر در روز بالاتر میرفت. توانستند این را کنترل کنند؛ که خب، امروز در یک حد خیلى خوبى هست. حتّى باید جورى باشد که هیچ به بیرون نیازى نباشد، که الحمدللّه‌ نیست. تحریم بنزین را در برنامه داشتند؛ اقتصاد مقاومتى تحریم بنزین را خنثى کرد. و بقیه‌ى چیزهائى که مورد نیاز کشور است.
هدفمند کردن یارانه‌ها هم در جهت شکل دادن به اقتصاد ملى است؛ که اینها میتواند هم رونق ایجاد کند - در تولید، در اشتغال - و هم موجب رفاه شود؛ اینها مایه‌ى رشد تولید کشور، رشد اقتصادى کشور، مایه‌ى اقتدار یک کشور است. با رشد تولید، یک کشور در دنیا اقتدار حقیقى و آبروى بین‌المللى پیدا میکند. این کار بایستى به انجام برسد.15


استفاده‌ى حداکثرى از زمان، منابع و امکانات

از زمان باید حداکثر استفاده بشود. طرحهائى که سالهاى متمادى طول میکشید، امروز خوشبختانه با فاصله‌ى کمترى انسان مى‌بیند که فلان کارخانه در ظرف دو سال، در ظرف هجده ماه به بهره‌بردارى رسید. باید این را در کشور تقویت کرد.
حرکت بر اساس برنامه، یکى از کارهاى اساسى است. تصمیمهاى خلق‌الساعه و تغییر مقررات، جزو ضربه‌هائى است که به «اقتصاد مقاومتى» وارد میشود و به مقاومت ملت ضربه میزند. این را، هم دولت محترم، هم مجلس محترم باید توجه داشته باشند؛ نگذارند سیاستهاى اقتصادى کشور در هر زمانى دچار تذبذب و تغییرهاى بى‌مورد شود.16


اهمیت تحقیق در زمینه اقتصاد مقاومتى

یکى از دوستان اطلاع دادند که یک ستاد دانشجوئى براى تحقیق در اقتصاد مقاومتى تشکیل شده. کار بسیار جالبى است. اینجور کارهاى عمیق، همان چیزى است که کشور به آن احتیاج دارد. شما باید فکر کنید، مطالعه کنید، تحقیق کنید. این تحقیقها اگر به درد آن دستگاه مسئول هم نخورد یا به کار او نیاید یا نپسندد، قطعاً به کار شما مى‌آید و به درد شما میخورد. این، کار بسیار جالبى است.
همچنین یکى دیگر از دوستان اطلاع دادند که در دانشگاه شریف مرکز مطالعاتى‌اى تشکیل شده و در این زمینه‌ها کار میکنند. اینها بسیار کارهاى مهمى است. این انگیزه‌ى جوان دانشجو و فکور، خیلى براى آینده‌ى کشور مهم است.
البته راه‌حلهائى که گفته شد، بعضى از آنها کاملاً درست است. این را هم من به شما عرض بکنم؛ در همین زمینه‌ى مسائل اقتصادى، پاره‌اى از آنچه که پیشنهاد و مطرح شد، ما اطلاع داریم که مد نظر مسئولین هست؛ درباره‌اش کار میکنند، تصمیم‌گیرى میکنند، اقدام میکنند؛ منتها همه‌ى اقدامها یا به اطلاع نمیرسد، یا گفتنى نیست. به هر حال اینجور نیست که مسائل اقتصادى در مد نظر آن مسئولین نباشد.17


اقتصاد مقاومتی، معنا و مفهومی از کارآفرینی

دلیل دومِ ما که امروز کار برامان مهم است، کارآفرینى مهم است، این است که ما امروز در مقابل یک فشار جهانى قرار داریم. دشمنى وجود دارد در دنیا که میخواهد با فشار اقتصادى و با تحریم و با این کارهائى که شماها میدانید، سلطه‌ى اهریمنى خودش را برگرداند به این کشور. هدف این است. یک کشور به این خوبى، با این همه منابع، منابع طبیعى، با این موقعیت سوق‌الجیشى، با همه‌ى امکانات، زیر نگین یک قدرتى در دنیا بوده؛ یک روز انگلیسها بودند، یک روز آمریکائى‌ها بودند - در واقع نظام سلطه، دستگاه سلطه، امپراتورى سلطه. حالا آمریکا یک گوشه‌اى از این امپراتورى است - اینها مسلط بودند بر این کشور؛ انقلاب دست اینها را کوتاه کرده. سلطه میخواهد برگردد به این کشور. همه‌ى این تلاشها براى این است. مسئله‌ى انرژى هسته‌اى بهانه است. آن کسانى که خیال میکنند اگر ما مسئله‌ى انرژى هسته‌اى را حل کردیم، مشکلات حل خواهد شد، خطا میکنند. مسئله‌ى انرژى هسته‌اى را مطرح میکنند، مسئله‌ى حقوق بشر را مطرح میکنند، مسائل گوناگون را مطرح میکنند، که اینها بهانه است. مسئله، مسئله‌ى فشار است، میخواهند یک ملت را به زانو در بیاورند؛ میخواهند انقلاب را زمین بزنند. یکى از کارهاى مهم همین تحریم اقتصادى است. میگویند ما طرفمان ملت ایران نیست! دروغ میگویند؛ اصلاً طرف، ملت ایران است. تحریم براى این است که ملت ایران به ستوه بیاید، بگوید آقا ما به خاطر دولت جمهورى اسلامى داریم زیر فشار تحریم قرار میگیریم؛ رابطه‌ى ملت با نظام جمهورى اسلامى قطع بشود. هدف اصلاً این است. البته ملت ما را نمیشناسند؛ مثل همه‌ى موارد دیگر محاسباتشان غلط اندر غلط است. از نظر نظام سلطه، گناه بزرگ ملت ایران این است که خودش را از زیر بار سلطه آزاد کرده. میخواهند مجازات کنند به خاطر این گناه، که چرا خودت را از زیر بار سلطه، اى ملت! آزاد کرده‌اى. این ملت راه را پیدا کرده. اصلاً محاسباتشان اشتباه است؛ نمیفهمند چه کار باید بکنند و چه کار دارند میکنند. خب، اما فشار مى‌آورند؛ فشار اقتصادى از راه تحریمها.
ما باید یک اقتصاد مقاومتىِ واقعى در کشور به وجود بیاوریم. امروز کارآفرینى معناش این است. دوستان درست گفتند که ما تحریمها را دور میزنیم؛ بنده هم یقین دارم. ملت ایران و مسئولین کشور تحریمها را دور میزنند، تحریم‌کنندگان را ناکام میکنند؛ مثل موارد دیگرى که در سالهاى گذشته در زمینه‌هاى سیاسى بود که یک اشتباهى کردند، یک حرکتى انجام دادند، بعد خودشان مجبور شدند برگردند، یکى یکى عذرخواهى کنند. چند مورد یادتان هست لابد دیگر. حالا جوانها نمیدانند. در این ده بیست سال اخیر، از این کارها چند بار انجام دادند. این دفعه هم همین جور است. البته تحریم براى ما جدید نیست، ما سى سال است تو تحریمیم. همه‌ى این کارهائى که شده است، همه‌ى این حرکت عظیم ملت ایران، در فضاى تحریم انجام گرفته؛ بنابراین کارى نمیتوانند بکنند. خب، ولى این دلیلى است براى همه‌ى مسئولان و دلسوزان کشور که خود را موظف بدانند، مکلف بدانند به ایجاد کار، به تولید، به کارآفرینى، به پر رونق کردن روزافزون این کارگاه عظیم؛ که کشور ایران حقیقتاً امروز یک کارگاه عظیمى است. همه خودشان را باید موظف بدانند.18


پی‌نوشت‌ها:

1. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 1389/6/16
2. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان، 1391/5/16
3. بیانات مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی علیه السلام،1392/1/1
4 تا 7. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضاى هیئت دولت، ‌1391/6/2
8 و 9. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان، 1391/5/16
10. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضاى هیئت دولت، ‌1391/6/2
11. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیان، 1391/5/8
12 تا 16. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام، 1391/5/3
17. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از دانشجویان، 1390/5/19
18. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 1389/6/16

 

 

ادامه مطلب ...

نظر مفتی تونس درباره فتوای "جهاد نکاح"

عناصر مسلح در سوریه به دنبال صدور فتواهایی مانند "جهاد نکاح" در تونس، مفتی این کشور درباره خطر صدور فتواهای عجیب و غریب در تونس و سایر جوامع اسلامی هشدار داد.

بولتن نیوز ،  "شیخ عثمان بطیخ" روز شنبه در گفت وگو با شبکه العالم اظهار داشت: اینگونه فتواها را شبکه های تلویزیونی ماهواره ای با رویکردها و گرایش های مختلف پخش می کنند.

مبلّغان وهابی که از کشورهایی مانند قطر و عربستان سعودی به تونس رفت و آمد می کنند و نیز برخی شخصیت های حزبی وابسته در این کشور، در صد هستند پدیده های عجیب و نامأنوسی را در جامعه تونس ترویج کنند که از جمله آنها، ازدواج دختران نابالغ و کودکان و ... است. خطرناکترین این پدیده ها صدور فتوایی با نام "جهاد نکاح" است بدین گونه که متاسفانه دختران کم سن و سال تونسی را تحت عنوان "جهاد در سوریه" و به منظور ازدواج چند ساعته با تروریستها و عناصر گروه های مسلح به آن کشور اعزام می کنند.

متفی تونس هشدار داد: صدور فتواهای عجیب و غریب و ضد نقیض افزایش یافته، به گونه ای که یک فتوا مساله ای را حلال و فتوای دیگر همان مسأله را حرام اعلام می کند.

"شیخ بطیخ" در انتقاد از وضعیت موجود تصریح کرد: هر کسی به آنچه که معتقداست فتوا می دهد، ولی برخی از این فتواها عجیب و غریب است. اگر فتوایی برای یک جامعه معین مفید باشد؛ ضرورتی ندارد که برای همگان مفید باشد.
وی خاطرنشان کرد: این گونه فتواها باعث آشفتگی ذهنی مردم و ایجاد دشواری برای آنان در شناخت درست و غلط، و طرح سوالات و ابهامات زیادی در ذهن آنها می شود.

مفتی تونس گفت که وی از چندی پیش تلاش می کند که اینگونه ابهامات را برچیده و حقیقت را بیان کند؛ تا مخاطبان به ویژه در تونس دیدگاه شرعی درست را دریافت کنند که منسجم با جامعه تونس است.

شیخ بطیخ اشاره کرد: این فتواها نخواهد توانست هویت ملت تونس را تغییر دهد زیرا ملت تونس آگاه و بیدار و فرهیخته است و در زمان معاصر خویش زندگی می کند؛  در نتیجه تاثیر این فتواها به طبقه ای از مردم منحصر خواهد شد که از فرهنگ عمیق و آگاهی و شناخت دینی لازم و کافی برخوردار نیستند. مردم تونس درحال شنیدن فتواها و ایدئولوژی های دینی عجیب و غریبی هستند که با عقل و منطق انسجامی ندارد.

وی افزود: ما از طریق گفتگو و شرکت در برنامه های تلویزیونی و رسانه های گروهی مختلف تلاش می کنیم اثرات منفی فتواها و دیدگاههایی را که با اسلام همخوانی ندارد، خنثی کنیم.
مفتی تونس گفت: ما گفتگو را می پذیریم و با روی باز از آن استقبال می کنیم و اختلاف آرا را قبول داریم، به شرط اینکه به درجه تکفیر و جنبه شرعی بخشیدن به خشونت و تحکیم تنفر – از هر طرفی که می خواهد باشد- نرسد.

شیخ بطیخ درباره مطالب گفته شده مبنی بر سیطره گروههای تکفیری بر حدود 500 مسجد در تونس افزود: اظهار نظر در این امر از اختیارات وزارت امور دینی است و این وزارتخانه بی وقفه درحال تلاش برای بازپس گیری این مساجد و دور کردن هرگونه گرایش و رویکرد تندروانه از آن است.

جریده النهار چاپ لبنان نوشت: عایشه پانزده ساله، قهرمان جهاد نکاح در سوریه شد. این دختر عربستانی که سه ماه پیش به سوریه سفر کرده بود، پس از بازگشت به عربستان عنوان قهرمانی جهاد نکاح توسط مفتی های عربستان را دریافت کرد.

 جام نیوز، جریده النهار چاپ لبنان نوشت: عایشه پانزده ساله، قهرمان جهاد نکاح در سوریه شد. این دختر عربستانی که سه ماه پیش به سوریه سفر کرده بود، پس از بازگشت به عربستان و اعطای عنوان قهرمانی جهاد نکاح توسط مفتی های عربستان گفت که کسب این موفقیت را مدیون انرژی بالا و زحمات شبانه روزی و تلاش و همت والای رزمندگان اسلام است عایشه می گوید من برای تقرّب به خداوند، این جهاد را انجام دادم و از خداوند می خواهم که این جهاد را از من قبول بفرماید.
عایشه می گوید من دختری باکره بودم اما به محض ورود به جهاد نکاح توسط چندین نفر دوشیزگی خودم را فدای اسلام کردم و در این مدت مشکل رزمندگان زیادی را حل کردم و اکثر مجاهدانی که با من جهاد داشتند از الجزایر، اتیوپی، چچن و مغرب بودند، هم اکنون هم حامله هستم و من می دانم که این فرزند در آینده یکی از مجاهدان بزرگ راه اسلام خواهد شد.

 

جهاد نکاح دختر سعودی با 1000 تروریست در سوریه!

جهاد نکاح دختر سعودی با 1000 تروریست در سوریه! shia muslim                   

دختر 15 ساله سعودی که چند ماه برای جهاد نکاح در سوریه به سر برده است گفت: در این مدت با بیش از 1000 تروریست نزدیکی داشتم که اکثریت آنان از الجزائر، پاکستان، سومالی، عراق و اتیوپی بودند.

 

به گزارش مصاف به نقل ازخبرگزاری اهل‌بیت (ع) ـ دختر 15 ساله‌ای که برای اجرای جهاد نکاح در سوریه حاضر شده بود به هنگام بازگشت به کشورش اعترافات جالب توجهی کرد.
 
به گزارش رسانه های عربی، «عایشه البکری» دختر 15 ساله سعودی که چند ماه برای جهاد نکاح در سوریه به سر برده است برای بازگشت به ریاض به فرودگاه بیروت مراجعه کرده است و در آن جا با خبرنگاران روزنامه‌ها صحبت کرده است.
 
وی در این گفتگو که در رسانه‌های عربی منتشر شد می‌گوید: من پس از اطلاع از دستور «محمد العریفی» مفتی وهابی مبنی بر این‌که زنان هم برای جهاد نکاح در سوریه می‌توانند حاضر شوند به این کشور عزیمت کردم.
 
این زن جوان سعودی ادامه داد: در این مدت با بیش از 1000 تروریست نزدیکی داشتم که اکثریت آنان از الجزائر، پاکستان، سومالی، عراق و اتیوپی بودند.
 
وی با بیان این که اکنون حامله است و دقیقا نمی‌داند که پدر این کودک چه کسی می‌تواند باشد گفت: احتمال می‌دهم این جنین مربوط به فرمانده جبهه‌النصره باشد. چون او به هنگام سفر به اسرائیل مرا هم با خود به همراه برد و در آنجا چندین بار نزدیکی داشتیم. او در آنجا با فرماندهان اسرائیلی دیدار داشت و از آنان سلاح و اطلاعات و تصاویر ماهواره‌ای در مورد نقل و انتقالات سربازان ارتش سوریه در جبهه‌های دریافت کرد.
 
عایشه همچنین در مورد این‌که وضعیت روحی تروریست‌ها را چطور احساس کرد گفت: فکر می‌کنم جبهه‌ای که توسط گروه النصره، القاعده، اسرائیل، قطر و سایر کشورهای غربی تشکیل شده است در سوریه شکست خواهد خود. چون بسیاری از مجاهدان از ارتش سوریه می‌ترسیدند و چندین نفر از آنان از جنگ فرار کردند.
 
وی ادامه داد خود بارها شاهد تعداد فراوانی جنازه متعلق به تروریست‌ها بوده است که در زباله دانی‌های مناطق مختلف رها شده بوده‌اند.



نحوه استقرار تروریست‌ها در مناطق مختلف

نحوه استقرار تروریست‌ها در مناطق مختلف؛
تعداد بالای گروه‌های مسلح تروریستی و نحوه استقرار آنها در مناطق مختلف باعث کاهش قدرت آنها شده و چالش‌های امنیتی گسترده‌ای در تقابل با نیروهای دولتی و محور مقاومت برای آنها ایجاد کرده است.
وضعیت تروریست‌ها در جنوب و شمال سوریه چگونه است/ مناطق تحت تصرف، تعداد نیرو و ماهیت گروه‌های تروریستی سوریه +نقشه و جدول/ آماده انتشارسرویس جهان مشرق - گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه گروه‌های متفرق و پراکنده ای هستند که در بخش‌هایی از خاک سوریه مستقر هستند و به صورت جداگانه درگیری با دولت این کشور را ادامه می‌دهند. این گروه‌ها در ماهها و سالهای اخیر در سوریه با شکست‌های عمده‌ای مواجه شده اند. این در حالی است که درگیری‌های داخلی نیز در میان این گروه ها افزایش پیدا کرده است.

در نتیجه تحولات و پیچیده شدن محاسبات طرف‌های بین‌المللی و منطقه‌ای ، مناطق مختلف سوریه به ویژه بخش‌های شمالی این کشور شاهد درگیری‌های مستمری است. ازسویی ‌دیگر بروز پدیده‌ای به نام نیروهای دموکراتیک سوریه متشکل از یگان‌های حمایت مردمی کرد نیز وارد خط درگیری‌ها شمال سوریه شده تا براساس برنامه‌های آمریکا زمینه را بیش از پیش برای فدرالی کردن سوریه مهیا کنند. گرچه از 27 فوریه گذشته آتش‌بسی در میان گروه های تروریستی مسلح به استثنای جبهه النصره و داعش اعلام شده، اما این آتش بس تاثیرات چندانی در عرصه مبارزات نداشته است.

1-جبهه شمالی و حلب:

نیروهای دولتی سوریه با پشتیبانی جنگنده‌های روسیه و عناصر محور مقاومت منطقه‌ای پیشروی‌های خود را در حومه شمالی حلب در ماه‌های اخیر افزایش دادند. در جریان درگیری‌هایی که از فوریه 2016 آغاز شده، این نیروها موفق شدند حومه شمالی حلب یعنی تل جبین و تل باشکوی را تحت سلطه خود گرفته و امنیت را به آنها بازگردانند.
این گروه‌ها همچنان به مبارزات خود برای قطع تمامی مسیرهای امدادی گروه‌های تروریستی از مرزهای ترکیه ادامه می‌دهند. نیروهای مقاومت و ارتش سوریه همچنین موفق شدند محاصره دو شهر شیعه‌نشین نبل و الزهرا را بشکنند. این اتفاق با تسلط بر دو منطقه حردتنین و معرصة الخان اتفاق افتاد.

بعد از ورود نیروهای دموکراتیک سوریه که از حمایت آمریکا برخوردار هستند، دولت سوریه تاکتیک توزیع نقش‌ها را دنبال کرده و برخی از جبهه‌های مبارزات را به این گروه واگذار کرده است. نیروی هوایی سوریه نیز همراه با جنگنده‌های روسی مناطق استقرار ارتش آزاد در ارتفاعات را هدف قرار داده و سعی دارد تا بیشترین حد ممکن دستاوردهای اخیر خود را تثبیت نماید. از سوی دیگر درگیری‌های حلب شمالی نیز از می گذشته تاکنون با پیشروی‌ها و عقب‌نشینی ها بین داعش و ارتش آزاد ادامه داشته است.

وضعیت تروریست‌ها در جنوب و شمال سوریه چگونه است/ مناطق تحت تصرف، تعداد نیرو و ماهیت گروه‌های تروریستی سوریه +نقشه و جدول/ آماده انتشار
در حومه غربی حلب حمله نیروهای دولتی به مناطق بیانون و عندان و حیان ادامه پیدا کرد. این حملات همراه با حضور گسترده هواپیماهای روسی از یک طرف و توپخانه‌های دولتی از طرف دیگر بود که در منطقه تل باشکوی مستقر بودند. حجم این حملات و موشک‌های شلیک شده به این مناطق نشان دهنده انگیزه دولت برای پیشروی زمینی در این مناطق در جهت تأمین امنیت دو منطقه نبل و الزهرا و خطوط امدادی این دو منطقه از نواحی جنوبی بود. همچنین فشارهای نیروهای دولتی در اردوگاه حندرات و کفرحمره و طریق کاستلو نیز ادامه پیدا کرد، چرا که تنها گذرگاه باقیمانده برای گروه‌های مسلح جهت ارتباط با دنیای خارج از حلب به سمت منطقه باب الهوی تا ادلب بود.

در حومه جنوبی حلب از روز 9 آوریل 2006 تاکنون درگیری‌ها بین نیروهای محور مقاومت از جمله مستشاران ایرانی و اتاق عملیات جبهه تروریستی جیش الفتح ادامه پیدا کرده است. ایران یگان ویژه 65 خود را برای مشارکت در این درگیری‌ها به منطقه العیس ارسال کرده است. از آغاز می گذشته تاکنون نیروهای جیش الفتح موظف شدند منطقه الخادلیه و بلندی های خان طومان را از آن خود کنند و بعد از آن نیز شهر خان طومان را به تصرف در آورند. مساحتی که گروه‌های تروریستی جیش الفتح در این چند ماه موفق به تسلط بر آن شدند ، حدود 27 کیلومتر مربع است.

ریخت شناسی گروه های تروریستی سوریه
مناطق تسلط در جبهه شمالی

در حومه شرقی حلب نیروهای دموکراتیک سوریه در اواسط می از آغاز جنگ برای آزادسازی شمال الرقه خبر دادند. هم‌زمان با این اتفاق آمریکا نیز اعلام کرد که تعدادی از کارشناسان نظامی خود را برای نظارت بر روند درگیری‌ها در حومه شمالی الرقه به منطقه اعزام کرده است، با این وجود ماهیت جغرافیایی حومه شمالی الرقه واستفاده داعش از تجهیزات بمب گذاری شده، نیروهای کرد را وادار کرد که این عملیات را به تعویق بیندازد. در روز 30 می این نیروها از آغاز جنگ منبج با پشتیبانی هواپیماهای ائتلاف آمریکایی خبر دادند که تا 8 ژوئن بالغ بر 85 حمله هوایی در منبج و اطراف آن انجام داده بود. فشردگی حملات هوایی منبج باعث شد عناصر داعش از بخش عمده ای از مراکز استقرار خود در این مناطق عقب‌نشینی کرده و مساحتی بالغ بر 448 کیلومتر مربع را ترک کند.
2- جبهه مرکزی (لاذقیه ، حماه و حمص)

نیروهای دولتی سوریه در فوریه گذشته تسلط بر منطقه کنسبا در حومة شمالی لاذقیه را به دست گرفتند ، یک ماه پیش از آن نیز این نیروها مناطق ربیعه، سلمی و دورین را تحت سلطه خود گرفته بود.  بعد از این پیشروی‌ها و هم‌زمان با اعلام آتش بس ، نیروهای دولتی استحکامات خود را در مواضع هم جوار استان ادلب تقویت کرده و نیروی هوایی آن مناطق نزدیک به کنسبا را هدف قرار دادند. حملات هوایی دیگری نیز در اتوبان حومه لاذقیه به شهر جسرالشغور در استان لاذقیه صورت گرفت تا بتواند از این آتش بس در جهت پیشروی به سمت شرق جسر الشغور و تأمین امنیت مواضع نظامی مهم در سهل الغاب استفاده کند.

وضعیت تروریست‌ها در جنوب و شمال سوریه چگونه است/ مناطق تحت تصرف، تعداد نیرو و ماهیت گروه‌های تروریستی سوریه +نقشه و جدول/ آماده انتشار
گروه‌های تروریستی که توجهی به آتش‌بس اعلام شده نداشتند، در مناطق مختلف از جمله خربة الناقوس و خشبا و البیضا اقدام به نقض آتش بس کردند، در همین چارچوب از آغاز ژوئن نیروهای دولتی مواضع مخالفان در جبل الاکراد و الترکمان در شهر الکبانی را هدف قرار دادند.

در حومه شمالی حمص / حماه جنوبی نیروهای دولتی شهر دیر الفردیس را در ژانویه 2016 تحت کنترل خود گرفتند. اما پس از اعلام آتش بس ، گروه‌های وابسته به ارتش آزاد به مناطق تحت سلطه دولت سوریه در منطقه الزاره حمله کرده و این منطقه را تحت تسلط گرفتند.

ریخت شناسی گروه های تروریستی سوریه
مناطق تسلط گروه‌های مختلف در جبهه مرکزی سوریه

3- جبهه‌های جنوبی ( قلمون شرقی، غوطه شرقی و غربی و درعا و القنیطره)

نیروهای دولتی با استفاده از درگیری‌ها و اختلافات ایجاد شده بین جیش الاسلام و جیش الفسطاط موفق شدند بخش جنوبی غوطه شرقی غیر از منطقه حرستا القنطره را تحت تسلط خود بگیرند. این مناطق از لحاظ استراتژیک برای دولت بسیار مهم بود، به گونه‌ای که موفق شد بخش عمده‌ای از مناطق غوطه را تحت اختیار خود گرفته و یکی از منابع مهم امدادی تروریست‌ها را که از مزارع مردم در این منطقه بود، قطع کند. این اتفاق باعث شد مسیر فرودگاه دمشق نیز با امنیت بیشتری همراه شود.

در غوطه غربی گروه‌های تروریستی ارتش آزاد در 31 می موفق شدند منطقه دیرخبیه را تحت سلطه خود بگیرند. آنها به این ترتیب تلاش کردند مسیرهای امدادرسانی برای مواضع تحت سلطه خود در غوطه غربی مهیا کنند. دولت سوریه و نیروهای مقاومت نسبت به این اقدام واکنش نشان داد و مناطق مختلفی در خان الشیخ و زاکیه و البیضا را هدف قرار دادند. حملات موشکی متعددی نیز بر ضد منطقه داریا صورت گرفت.

در درعا و القنیطره نیروهای دولتی موفق شدند منطقه شیخ مسکین را تحت تسلط خود بگیرند ، با وجود اینکه ارتش آزاد بارها ادعای تلاش برای اشغال درعا البلد را مطرح کرده ، اما همچنان جبهه جنوبی با آرامش همراه است. آخرین درگیری‌های موجود در این جبهه در استان درعا بین یگان‌های تروریستی ارتش آزاد با گروه تروریستی شهدای یرموک انجام شده که تحت بیعت داعش قرار دارد.

ریخت شناسی گروه های تروریستی سوریه
مناطق توزیع نیروها در جبهه جنوبی

روند تحولات موجود در عرصه میدانی سوریه و نقاط مختلف این کشور شاخص های مهمی را برای گروه‌های تروریستی رقم زده است که عبارتند از:
-    فرسایش مستمر در نتیجه تعدد جبهه‌های مبارزه به ویژه در منطقه شمالی (نیروهای دولتی ، درگیری‌های متفرق با داعش و کردها)
-    تقویت اختلافات فرقه‌ای بین گروه‌های مختلف ، به گونه‌ای که هیچ استراتژی کاری مشخص و متحدی بین این گروه‌ها وجود ندارد و بیشتر تحرکات نظامی آنها ناشی از واکنش‌های غیر هماهنگ شده نسبت به تحولات میدانی است. به این ترتیب همچنان نیروهای تروریستی فاقد یک گروه متحد برای فرماندهی و هماهنگی بین این نیروها هستند.
-    گروه‌های تروریستی با سوءاستفاده از آتش‌بس موفق شوند به ویژه در مناطق جنوبی، موازنه برخی جبهه‌ها را به نفع خود تغییر دهند.
-    عوامل اختلافات و درگیری‌های ساختاری بین گروه‌های تروریستی در تمامی مناطق و به صورت مشخص در غوطه شرقی افزایش پیدا کرده است.

وضعیت تروریست‌ها در جنوب و شمال سوریه چگونه است/ مناطق تحت تصرف، تعداد نیرو و ماهیت گروه‌های تروریستی سوریه +نقشه و جدول/ آماده انتشار
نحوه استقرار گروه‌های تروریستی سوریه در مناطق مختلف
گروه‌های تروریستی سوریه شامل تعداد زیادی از یگان‌ها و گردان های مسلح است که میزان توانمندی و قدرت و نحوه استقرار هر کدام از آنها با یکدیگر تفاوت دارد. این گروه‌ها گرچه همگی شعار براندازی دولت سوریه را سر می‌دهند، اما ساختارهای فکری و عقیدتی و ارتباطات سازمانی و تامین مالی متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند.

با بررسی جدول‌های زیر و تجزیه و تحلیل تعداد نیروها و استقرار آنها و رویکردهای فکری آنها می‌توان عمق شکاف و اختلافات موجود بین گروه‌های تروریستی مسلح در سوریه را مشاهده کرد. همچنین شکست این نیروها در مناطق اشغال شده در ارائه الگوهای نادرست از حاکمیت جایگزین در این مناطق باعث افزایش تنش در مناطق اشغال شده و ادامه درگیری‌ها و جنگ بین این گروه‌ها شده که نمونه این درگیری‌ها بین جیش الاسلام از یک طرف و جیش الفسطاط و فیلق الرحمن در طرف مقابل بود.

الف: گروه‌های تروریستی جبهه شمالی:

نام گروه تروریستی

محل استقرار

تعداد افراد

رویکرد اعتقادی

سلاح‌های پیشرفته

توضیحات بیشتر

جنبش احرار الشام

حومه جنوبی حلب، ادلب، غوطه و ...

10000 نفر

اسلام‌گرای افراطی

دارد

مشارکت در اتاق عملیات انصار الشریعه و سقوط ادلب

جیش السنة

ادلب، حومه شمالی حلب

600 نفر

اسلام‌گرای افراطی

ندارد

مشارکت در اتاق عملیات سقوط ادلب

تیپ السلطان مراد

حومه شمالی و غربی حلب

1000 نفر

ارتش آزاد

دارد

در دسامبر 2015 با ادغام چند گروه تروریستی تشکیل شد.

تیپ پیاده نظام 16

شهر حلب و حومه غربی آن

800 نفر

ارتش آزاد

دارد

تیپ 13

شهر حلب و حومه جنوبی آن و ادلب و حماه

1500 نفر

ارتش آزاد

دارد

تیپ شمالی

حومه غربی و شمالی حلب

1000 نفر

ارتش آزاد

دارد

در دسامبر 2015 با ادغام چند گروه تروریستی تشکیل شد.

فیلق الشام

حومه غربی و جنوبی حلب، ادلب

800 نفر

اسلام‌گرای افراطی

دارد

مشارکت در اتاق عملیات سقوط ادلب

الجبهه الشامیه

شهر حلب و حومه شمالی آن

2500 نفر

اسلام‌گرای افراطی

دارد

شامل برخی گروه‌های تروریستی از جمله نور الدین الزنکی، جیش المجاهدین و تجمع فاستقم می شود.

تروریست‌ها در جبهه شمالی چندین اتاق عملیات مشترک دارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

- اتاق عملیات الفتح ( حلب): تروریست‌های حلب در 27 می 2015 اتاق عملیات فتح حلب راتشکیل دادند. این اتاق عملیات شامل گروه‌های مهمی از تروریست‌های حاضر در شهر حلب بود. در چارچوب عملیات‌های همین اتاق تروریستی بود که گروه‌های مسلح موفق شدند برخی شهرها و پادگان‌های نیروهای دولتی در منطقه ادلب را در سال 2015 تحت سلطه خود بگیرند. این اتاق عملیات در ابتدای فعالیت خود شامل 31 گروه معارض بود، اما بعد از مدتی اختلافات زیادی بین این گروه‌ها به وجود آمد و گروه‌های متعددی از این اتاق عملیات کنار کشیدند. در حال حاضر تنها 17 گروه تروریستی در این اتاق عملیات حضور دارند.

وضعیت تروریست‌ها در جنوب و شمال سوریه چگونه است/ مناطق تحت تصرف، تعداد نیرو و ماهیت گروه‌های تروریستی سوریه +نقشه و جدول/ آماده انتشار

- اتاق عملیات انصار الشریعة : این اتاق عملیات از 13 گروه تروریستی تشکیل شده و در روز 2 ژولای 2015 اعلام موجودیت کرد. هدف از تشکیل این اتاق عملیات اشغال شهر حلب و پیشروی در آن و هماهنگی با گروه‌های دیگر برای مدیریت مناطق اشغال‌شده اعلام شد. این اتاق عملیات شامل جبهه تروریستی النصره و گروه‌های وابسته به آن بعلاوه تعدادی از گروه‌های اسلام‌گرا از جمله جنبش احرار الشام و جبهه انصار الدین بود، اما با آغاز حضور روسیه در سوریه فعالیت‌های این اتاق عملیات تضعیف شد.

- اتاق عملیات جیش الفتح (ادلب): این اتاق عملیات در روز 24 مارس 2015 تشکیل شد و شامل گروه‌های زیر بود: جنبش احرار الشام، جبهه النصره، جند الاقصی، جیش السنة، فیلق الشام، لواء الحق و اجناد الشام. هدف از تشکیل این اتاق عملیات وحدت تلاش‌های تبلیغاتی و نظامی برای اشغال شهر ادلب معرفی شد. اتاق عملیات جیش الفتح مدتی بعد از هم فرو پاشید، اما پس از مدتی بار دیگر احیا شد.

2-گروه‌های تروریستی جبهة مرکزی و نوار ساحلی:

نام گروه

محل استقرار

تعداد نیروها

گرایش

سلاح‌های پیشرفته

جیش النصر

حومه شمالی حماه، سهل الغاب، حومه لاذقیه

5000 نفر

ارتش آزاد

دارد

تیپ اول ساحلی

جبل الاکراد

700 نفر

ارتش آزاد

دارد

تیپ دوم ساحلی

جبل الترکمان

350 نفر

ارتش آزاد

ندارد

فیلق حمص

حومه شمالی حمص

1000 نفر

ارتش آزاد

دارد

اتاق عملیات حمص

حومه شمالی حمص

800 نفر

ارتش آزاد

ندارد


3- گروه‌های تروریستی حومة دمشق :

نام گروه

محل استقرار

تعداد نیروها

گرایش

سلاح‌های پیشرفته

جیش الاسلام

سوریه و مرکز حومه دمشق

21000 نفر

اسلام‌گرای افراطی

دارد

فیلق الرحمن

حومه دمشق

3500 نفر

اسلام‌گرای افراطی

دارد

جیش الفسطاط

حومه دمشق

5000 نفر

اسلام‌گرای افراطی

ندارد

احرار الشام

سوریه و مرکز ادلب

750 نفر

اسلام‌گرای افراطی

دارد

اجناد الشام

داریا

1800 نفر

نیروهای به اصطلاح معتدل

ندارد

تیپ شهداء الاسلام

داریا

1500 نفر

ارتش آزاد

ندارد

شیرهای الشرقیه

قلمون شرقی

750 نفر

ارتش آزاد

دارد

نیروهای شیخ احمد عبدو

قلمون شرقی

1300 نفر

ارتش آزاد

دارد

ارتش جدید سوریه

منطقه مرزی التنف، بادیة الشام

600 نفر

ارتش آزاد

دارد


4- گروه‌های تروریستی جبهه جنوبی:

نام گروه

محل استقرار

تعداد نیروها

رویکرد اعتقادی

سلاح‌های پیشرفته

المهاجرین و الانصار

الحراک، الصورة

700 نفر

ارتش آزاد

دارد

تجمع اسود الحرب

اللجاة

2000 نفر

ارتش آزاد

دارد

جیش العشایر

خط مرزی با اردن

350 نفر

ارتش آزاد

دارد

جیش الابابیل

جاسم

400 نفر

ارتش آزاد

دارد

تیپ الحریة

الحراک

400 نفر

ارتش آزاد

دارد

عامود الحوران

بصر الحریر

650 نفر

ارتش آزاد

دارد

جیش یرموک

الطیبة و نصیب

1800 نفر

ارتش آزاد

دارد

جمعیت جیش الاول

انخل

4500 نفر

ارتش آزاد

دارد

جمعیت الفیلق الاول

داعل

2500 نفر

ارتش آزاد

دارد

فلوجه حوران

النعیمة

650 نفر

ارتش آزاد

دارد

جبهه انقلابیون سوریه

القنیطره

1000 نفر

ارتش آزاد

دارد


تعداد بالای گروه‌های مسلح تروریستی و نحوه استقرار آنها در مناطق مختلف باعث کاهش قدرت آنها شده و چالش‌های امنیتی گسترده‌ای در تقابل با نیروهای دولتی و محور مقاومت برای آنها ایجاد کرده است. بیشتر این گروه‌های مسلح وابسته به تأمین مالی طرف‌های خارجی هستند و هماهنگی‌های لازم با آنها از طریق اتاق‌های هماهنگی نظامی مشترک موجود در اردن و ترکیه صورت می‌گیرد. برخی از این گروه‌ها به صورت مستقیم حقوق خود را از برخی دولت های منطقه دریافت می‌کنند. در همین راستا گروه‌های تروریستی مختلف براساس گرایش‌های متعدد کشورهای حامی خود، رویکردها و اولویت‌های متعددی را در درگیری‌های کنونی سوریه دنبال می‌کنند و به همین علت تناقضات زیادی بین آنها وجود دارد.