اشاره
آنچه پیش رو دارید، گزیده‌ای از دیدگاههای چهارتن
از شخصیت‌های معروف و صاحب‌نظر فرهنگی درباره فضای مجازی است که با استفاده
از سخنرانی‌های این بزرگواران، گردآوری و تنظیم شده است. حضرات آیات
مکارم شیرازی، سبحانی، جوادی آملی و مصباح یزدی، در این باره دیدگاههای
راهگشا و مفیدی را ارائه کرده‌اند.
فضای مجازی از منظر بزرگان
الف) معرفی اینترنت
فضای مجازی، در اصل حقیقت است
آیت‌الله جوادی آملی:
چیزی که امروز به عنوان فضای مجازی معروف شده، در
اصل حقیقت است؛ چراکه مجاز را میشود کنار زد اما حقیقت را نمیتوان؛
بنابراین فضای مجازی در اصل خودش حقیقت است، این سیم و تلویزیون که حقیقت
نیست بلکه آن چیزی که معرفت و شناخت باشد حقیقت است.
فضای فرهنگ و فکر و اندیشه، فضای حقیقت است
آیت‌الله جوادی آملی:
فضای فرهنگ و فکر و اندیشه، فضای مجاز نیست، بلکه
فضای حقیقت است! خواه از ابزار حسّی به دست آید یا از ابزار ماورای حِسّ
باشد. چیزی که با اندیشه اندیشوران در ارتباط مستقیم است، پیامی را به ذهن
منتقل میکند یا خصوصیّتی در نفس ایجاد میکند، این حقیقت است و نه مجاز!
زیرا نه سیم حقیقت است تا بی سیم شود مجاز و نه چهره صفحه تلویزیون حقیقت
است تا اگر چیزی بی‌صورت و بی‌تصویر بود مجاز شود؛ هر جا فکر است و اندیشه
است و انتقال فکر و اندیشه و علم، حقیقت است.
فضای مجازی امروز، حرف نخست را در تخریب یا سازندگی می‌زند
آیت‌الله مکارم شیرازی:
فضای مجازی امروز حرف نخست را در تخریب یا سازندگی
می‌زند؛ هرچند بانیان آن در خارج از کشور بنای تخریب فرهنگ دینی ما را
دارند. بنابراین باید از این ابزاری که می‌تواند عامل هدایت یا ضلالت
خانواده‌ها باشد به نحو صحیح استفاده کنیم.
پدیده اینترنت، رسانه سودمند و مضر است
آیت‌الله سبحانی:
پدیده اینترنت، رسانه بسیار نافع و سودمندى است که
افکار انسانها را به سرعت در تمام جهان منعکس مى سازد و ما این صنعت قرن
21 را به پدیدآورندگان آن تبریک مى‌گوییم. نکته مهم، جنبه محتوایى این
پدیده است که سالم و سازنده باشد و به تحکیم مبانى رفتارى و عقایدى بپردازد
.ولى اگر فردى به بهانه آزادى قلم و فکر، اندیشه‌اى را مطرح کند که جامعه
را به سوى الحاد و دورى از ارزش‌ها بکشاند، مسلماً، مضر و ویرانگر خواهد
بود.
ب) آسیب‌ها
تکنولوژی غربی مانند آب گل‌آلود و غیربهداشتی است
آیت‌الله مکارم شیرازی:
ما از تکنولوژی به تمام معنا دفاع میکنیم. عده‌ای
خیال نکنند ما مخالف این تکنولوژی‌ها هستیم، منتهی تکنولوژی غربی مانند آب
گل‌آلود و غیربهداشتی است. آب، مایه حیات است اما وقتی گل‌آلود و غیر
بهداشتی شد باید تصفیه شود. ما میگوییم این آب آلوده غیربهداشتی به نام
نسل سوم اینترنت را تصفیه کنید تا آب بهداشتی شود و در اختیار بگذارید تا
همه از آن استفاده کنند و کسی مخالف آن نیست. آدم بی‌عقل، مخالف پیشرفت و
تکنولوژی است.
ایمان جوانان ما را نشانه گرفته‌اند
آیت‌الله سبحانی:
ما، در عصری زندگی میکنیم که عوامل گمراه‌کننده طیف
جوان در آن، از ماهواره‌ها گرفته تا فیلم‌ها و رادیوها و افکار و
اندیشه‌ها و ایسم‌های نوظهور فراوان است و هر کدام ایمان جوانان ما را
نشانه گرفته‌اند.
وسایل ارتباط جمعی در دست غربی‌هاست
آیت‌الله مصباح یزدی:
امروز انواع و اقسام وسایل رسانه‌ای در اختیار
آنهاست. هر کسی وبلاگ شخصی دارد و هر چه میخواهد، می‌نویسد و دیگران هم
از آن استفاده میکنند. امکانات رسانه‌ای اصلاً قابل مقایسه با گذشته نیست.
در گذشته وقتی می‌خواستند یک حرفی را حتّی در یک جامعه هزارنفری پخش کنند،
به آسانی ممکن نبود. امّا اکنون در عرض یک دقیقه یک خبر به کل دنیا منتشر
میشود. وسایل ارتباط‌جمعی و به همان میزان، نقشه‌های شیاطین، پیچیده شده
است؛ امّا ریشه و اساس کار همان است.
درفضای مجازی مراقب وسوسه شیطان باشید
آیت‌الله جوادی آملی :
کار شیطان وسوسه است و اگر وسوسه نباشد به مقامی
نمیتوان رسید و در کل نظام وسوسه خیر است، مانند اینکه بیماری خیر است و
اگر کسی مریض نمی‌شد، داروها و اسرار عالم کشف نمی‌شد. اکنون در فضای
مجازی در اثر تحریک و شهوت راه فساد را باز کردند و کار پیروان کفر این است
که راه مساجد را ببندند.
معضل بزرگی به نام نسل سوم تلفن همراه
آیت‌الله مکارم شیرازی:
وزیر محترم ارتباطات نامه‌ای به من نوشته بودند که
ما شورای عالی مجازی را دیدیم، شورای عالی مجازی به من گفتند که با من تماس
نگرفتند. مسأله مهم این است که گفتند: بعد از این نسل سوم روی موبایل‌ها
هر فیلمی که بخواهید هست. من مشهد بودم برای من آوردند و نشان دادند و
انواع فیلم‌های آلوده در آن بود بدون هیچ گونه فیلترشکنی؛ با این وجود بنده
باز هم اعتماد نکردم. از یکی از اطرافیان، تلفن همراهش را گرفتم و باز
دیدم که تمام فیلم‌ها بدون هیچگونه فیلتری در آن وجود دارد؛ ما خواستیم که
این آقایان بروند پیش وزیر محترم ارتباطات و جلوی چشم ایشان به ایشان نشان
بدهند که چه فیلم‌هایی فورا روی تلفن همراهشان می‌آید.
فضای مجازی و خطر سقوط خانواده
آیت‌الله مصباح یزدی :
امروز امکانات و وسایلی همچون ماهواره، اینترنت،
سی‌دی‌ها و حتی تلفن‌های همراه در خدمت ترویج فساد قرار گرفته و به درون
خانواده‌ها راه یافته و بخصوص نسل جوان را نشانه گرفته است.
بیشتر برنامه‌های ماهواره، مخرّب است
آیت‌الله سبحانی:
ماهواره ابزاری است که توسط علم بشری ایجاد شده و ما
مخالف استفاده از علم نیستیم، ولی بیشتر برنامه‌های ماهواره مخرّب است و
یا دین و یا اخلاق مردم را هدف گرفته است و چیز مفیدی ندارد.
سلاح شیاطین برای فتح سنگرهاى فرهنگى
آیت‌الله مصباح یزدی :
امروز فن‌آورى اطلاعات و ارتباطات و ماهواره و شبکه
جهانى اینترنت، امکاناتى را در اختیار شیاطین قرار داده که تاکنون سابقه
نداشته و دشمن با استفاده از آن روزبهروز دامنه فعالیت‌هاى مخرّب فرهنگى
خود را گسترش مى‌دهد و با سرعتى فوق‌تصور، سنگرهاى فرهنگى را یکى پس از
دیگرى در نوردیده و فتح مى‌کند.
بانیان اصلی این فضا هدف‌شان تخریب فرهنگی است
آیت‌الله مکارم شیرازی:
فضای مجازی هم می‌تواند سازندگی داشته باشد و هم
تخریب، اما با توجه به اینکه بانیان اصلی این فضا هدف‌شان تخریب فرهنگی
است، کار ما مشکل و پیچیده است و تلاش بیش‌تری می‌طلبد.
شبکههای ماهواره‌ای به دنبال تخریب اخلاق هستند
آیت‌الله سبحانی:
شبکههای فراوان ماهواره‌ای فارسی‌زبان به دنبال
از بین بردن دین و اعتقاد مردم هستند و اخلاق را در جامعه تخریب
میکنند.شبکههای ماهواره‌ای، رواج مد و موسیقی‌های مبتذل و آرایش‌های
زننده را ترویج میکنند و به دنبال تخریب اخلاق جامعه هستند.
علت اساسى مخالفت ما با گسترش شبکه‌هاى ارتباطى غربی
آیت‌الله مصباح یزدی :
واضح است که تلاش غرب در گسترش شبکه‌هاى ارتباطى و
خبرى، به منظور آن است که سلیقه‌ها، معیارها و الگوهاى رفتارى و اخلاقى خود
را در قالب فیلم‌ها، شوهاى تلویزیونى و دیگر برنامه‌هاى سرگرم‌کننده
مبتذل، در سراسر کره زمین و به تمام بشریت تحمیل کند و این نیست مگر آنکه
در زیر آن، اهداف شیطانى سودجویانه نهفته است. در حالى که ترویج فرهنگ
سالم، دور از هرگونه دسیسه و با پشتوانه‌اى که از حقیقت دارد، با اهداف
الهى انجام مى‌شود. بنابر این ترویج هر فرهنگى یک امر ناپسند تلقى نمى‌شود
و علت اساسى مخالفت ما با فرهنگ مهاجم غرب، آثار ضدالهى و ضدمعنوى آن است
که به‌عنوان یک بار منفى، در آن به وجود آمده است.
ابزارهای گناه وسعت یافته‌اند
آیت‌الله مکارم شیرازی:
ما مخالف گسترش علم و دانش و ابزارهای رسانه ای
نیستیم اما باید توجه داشت که بخشی از این رسانه‌ها ابزاری خطرناک و ابزار
گناه هستند؛ در واقع هیچ زمان به اندازه امروز گناه گسترش نداشته است چرا
که امروز ابزارهای گناه وسعت یافته‌اند. هنگامی که ابزارهای گناه و گناه
گسترش یابد، آثاری چون خشکسالی، ناامنی، بیماری‌های صعب‌العلاج، مرگ و میر و
غیره گسترش می‌یابند.
از طریق اینترنت، فرهنگ اسلامی در خطر قرار دارد
آیت‌الله سبحانی :
امروز از طریق اینترنت، فرهنگ اسلامی در خطر قرار
دارد. فردی در خود ایران اسلامی، سایتی دارد که در آن نوشته است تمام مسائل
مربوط به خداشناسی فروع می‌باشد و قرآن کلام پیامبر(ص) است و ارتباطی با
وحی ندارد.
هدف غرب از گسترش فضای مجازی
آیت‌الله مصباح یزدی :
واضح است که تلاش غرب در گسترش شبکه‌هاى ارتباطى و
خبرى، به منظور آن است که سلیقه‌ها، معیارها و الگوهاى رفتارى و اخلاقى خود
را در قالب فیلم‌ها، شوهاى تلویزیونى و دیگر برنامه‌هاى سرگرم‌کننده
مبتذل، در سراسر کره زمین و به تمام بشریت تحمیل کند و این نیست مگر آنکه
در زیر آن، اهداف شیطانى سودجویانه نهفته است.
فضاهای مجازی، بلای جان جوانان شده است
آیت‌الله مکارم شیرازی:
متاسفانه مسائل فرهنگی درجامعه شرایط نامطلوبی دارد
که دلیل آن هم ماهواره، اینترنت و فضاهای مجازی است که بلای جان جوانان و
عصر ما شده است.
خطر بعضی از سایت‌های اینترنتی
آیت‌الله سبحانی :
به تازگی درباره فعالیت یک سایت، اطلاعاتی برای من
آوردند که محتوای این سایت میگوید با دلیل و برهان نمی‌شود خدا را ثابت
کرد. ما نمی‌توانیم این سایت‌ها را به رسمیت بشناسیم. آزادی‌ها باید در
حیطه قوانین کشور باشد و سایتی که خدا را انکار میکند معنا ندارد وجود
داشته باشد.
فضای مجازی مخرب؛ عامل از درون پوسیدن جامعه
آیت‌الله مصباح یزدی :
امروز دشمنان اسلام و بشریت براى انجام مقصود خویش،
با استفاده از همه ابزارها و شیوه‌ها و با به‌کارگیرى برترین تکنولوژی‌ها و
جدیدترین روش‌هاى علمى، به جبهه‌اى به وسعت قلب‌هاى معتقد و سالم و
دین‌باور در سراسر جهان اسلام مورد هجوم ناجوانمردانه خویش قرار داده‌اند.
دیگر مسأله آمدن بیگانه به داخل یک خاک مطرح نیست بلکه سخن از بیگانه‌شدن
از خویش و از درون پوسیدن است.
اثر استفاده نادرست از فضای مجازی درذهن جوانان
آیت‌الله سبحانی :
افزایش سرعت اینترنت در برخی موارد بر اثر استفاده
نادرست از فضای مجازی، ذهن و روح و فرهنگ جوانان را خدشه‌دار کرده است،
بنابراین تلاش کنید جلوی این آسیب‌ها را بگیرید.
مهمان ناخوانده‌اى به نام تکنولوژى جدید!
آیت‌الله مصباح یزدی :
امروز دیگر هجوم فرهنگى به شکلى نیست که بتوان درها
را به روى آن بست؛ زیرا تکنولوژى جدید، درها را شکسته و فرهنگ مهاجم، چون
مهمان ناخوانده‌اى به اندرونى سرکشیده است!
ج) بایسته‌ها
فضای مجازی را به سمت صحیح هدایت کنیم
آیت‌الله مکارم شیرازی:
امروزه ابزار فساد و ناهنجاری‌های اخلاقی بسیار
گسترش یافته است و فضای مجازی نیز در این بین کاربرد خاصی دارد؛ ما باید
فضای مجازی را به سمت و سوی تعلیم و تربیت صحیح هدایت کنیم و در این راستا
باید از راهنمایی‌ها و هدایت حوزویان و کارشناسان تعلیم و تربیت بهره گرفت.
دو مسأله مطرح در اینترنت
آیت‌الله سبحانی:
اصولا مسائلى که در این رسانه(اینترنت) مطرح مى شود بر دو گونه است:
1. گاهى فکرى را مطرح مى‌نماید که صددرصد جنبه علمى
دارد و با سلوک انسانها و اندیشه‌هاى دینى آن پیوندى ندارد. مسلماً طرح
چنین فکرى بلامانع است. این، مخاطبان آن اندیشه‌اند که درباره درستى و
نادرستى آن، داورى مى‌نمایند.
2. گاهى اندیشه‌اى را مطرح مى‌نماید که ارزش‌هاى
اخلاقى و اعتقادى را متزلزل مى سازد و با مبانى فکرى میلیاردها انسان،
صددرصد در تعارض مى باشد. این نوع نظریه‌پردازى فقط باید در میان نخبگان و
محافل علمى مطرح گردد تا شایستگان به تحلیل و نقد آن بپردازند، نه در
رسانه‌هاى همگانى. و چون نخبگان در برابر این شبهات مصونیت دارند، طبعاً
اثرگذار نخواهد بود.
بسیج همگانى در برابر حملات رعدآساى ماهواره‌ای
آیت‌الله مصباح یزدی:
در چنین شرایطى که تکنولوژى به‌ویژه در بخش ارتباطات
ماهواره‌اى، حملات رعدآساى استکبار جهانخوار را سرعت بخشیده و دیوانه‌وار
راه خود را مى‌پوید، به عنوان یک وظیفه الهى، بر فردفرد امت اسلامى واجب
است که در یک بسیج همگانى به پاخیزند و توطئه جهانى مستکبرین را علیه اسلام
و مصالح مسلمین خنثى نمایند.
فضای مجازی را به دست بگیرید
آیت‌الله جوادی آملی :
شما باید این فضا را حقیقت بدانید و به دست بگیرید و
شما باشید که بیشترین پیام را در آن منتقل می‌کنید لذا بر سرعتتان
بیفزایید و این نظام را با هنر دینی‌تان به سمت پیشرفت بکشانید؛ فضای مجازی
را به حقیقت تبدیل کرده و آن را به دست بگیرید.
امروز نیز همان شرایط زمان امام رضا(ع) حاکم است
آیت‌الله مکارم شیرازی:
امروز نیز همان شرایط زمان امام رضا(ع) حاکم است،
شبهات و تبلیغات ضد اسلامی از رسانه‌های دشمن، ماهواره‌ها و شبکههای
اینترنتی شبانه‌روزی در جهان اسلام پخش میشود و در این میان باید علما،
حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در برابر این برنامه دشمن بایستند و معارف
اسلام که قوی‌ترین معارف است را برای مردم دنیا روشن کنند.
لزوم رعایت خط قرمز در فضای مجازی
آیت‌الله سبحانی:
هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد از خط‌قرمزهای جامعه آنها
عبور کنند. خط قرمز جامعه ما هم فرهنگ دینی است. در ارتباطات و فناوری
اطلاعات باید خط‌قرمزهای جامعه رعایت شود.
خط قرمزهایی داریم
آیت‌الله مکارم شیرازی:
ما پایبند به اخلاق اسلامی هستیم و خط قرمزهایی داریم. هر تکنولوژی که می‌آید باید آن را پاک کنیم؛ باید این آب آلوده را تصفیه کنند.
کار ایجابی لازم است
آیت‌الله مصباح یزدی :
امروز دشمن با ماهواره‌ها و اینترنت و امثالهم در
حال فعالیت است و هر چه هم فیلتر کنند و مقابله کنند به جایی نمی‌رسد و
باید با کار ایجابی در مقابل اینها عمل کرد.
لزوم نشر سخن بزرگان از طریق فضای مجازی
آیت‌الله جوادی آملی:
امروز خیلی از بزرگان در حوزه‌ها و دانشگاه‌های کشور
وجود دارند، فقط باید حرف و سخن این بزرگان را در این فضای حقیقت منتشر
کرد و مردم هم می‌شنوند؛ چراکه خدا ما را با ظرف خالی عقل خلق نکرده است.
همان‌گونه‌که یک کودک به صدای مادر خود توجه میکند
خاصیت انسانها نیز این است که به حقیقت‌های عالم و سخنان انبیا که در این
راستاست توجه میکند و ما فقط باید این مطالب را نشر دهیم.
گسترش بی حساب و کتاب رسانه‌ها به نفع کشور نیست
آیت‌الله مکارم شیرازی:
من برای مسؤولانی که با مسائل رسانه‌ای در ارتباط
هستند پیام می‌دهم و می‌خواهم تا سعی کنند رسانه‌هایی را در اختیار مردم
بگذارند که بدآموز نباشد؛ وزیر ارتباطات نباید به حرف هرکسی گوش کند و
بگوید ما پهنای اینترنت را وسیع و به وسیله آن علم و دانش را گسترش دادیم،
او باید با سازمان عالی مجازی ارتباط برقرار و بررسی کند که آیا گسترش
بی‌حساب و کتاب رسانه‌ها به نفع کشور و جوانان است یا به ضرر آنها.
ضرورت پیشرفت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات
آیت‌الله سبحانی:
پیشرفت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات ضروری است البته باید در راستای این پیشرفت، موانع و مشکلات را شناسایی و برطرف کرد.
از فضای مجازی برای تبلیغ دین بهره ببریم
آیت‌الله مصباح یزدی :
یکى از این مسایل که امروز براى ما مطرح است، همین
وسایل اطلاع‌رسانى جدیدى است که یک شاخه‌اش اینترنت است... این بهترین
وسیله‌اى است که مى‌توانیم اسلام را با کم‌ترین هزینه به وسیله آن به دنیا
معرفى کنیم؛ دنیایى که تشنگان شناخت حقیقت در آن کم نیستند .ما با توجه به
کمبود امکانات و نیرویى که داریم ـ اگر نمى‌توانیم حضوراً نیازهاى دنیا را
براى شناختن اسلام، تشیع و حقایق برطرف کنیم، با استفاده از این وسیله
مى‌توانیم بسیارى از کمبودهایمان را جبران کنیم.
ما مخالف تکنولوژی نیستیم
آیت‌الله مکارم شیرازی:
برای حل مشکل اقتصادی متولیان زیادی وجود دارد که
ان‌شاءالله به وظایف خود عمل خواهند کرد، اما مشکل فرهنگی متولی کم‌تری
دارد به همین دلیل ما روی مشکل فرهنگی تکیه میکنیم. به عنوان نمونه مسأله
نسل سوم اینترنت که مطرح شد، از شورای عالی فضای مجازی چند نفر پیش ما
آمدند و توضیحاتی دادند، من احساس کردم واقعا خطری ممکن است ایجاد شود،
تذکراتی دادم. متاسفانه بعضی با سوء‌نیت سخنان و اظهارات ما را تحریف کرده
بودند. ما مخالف تکنولوژی نیستیم؛ نه تنها مخالف نیستیم بلکه واجب است که
از آن استفاده کنیم.
لزوم برطرف کردن زمینه‌های انحراف
آیت‌الله سبحانی:
استفاده از فناوریهای نوین ارتباطی و اینترنت
پرسرعت، ممکن است فکر و ذهن برخی جوانان را منحرف کند، از این رو باید
زمینه‌های انحراف فکر و اندیشه نسل جوان و نوجوان کشورمان در این حوزه
برطرف شود.
باید عناصر فکری و فرهنگی سالم را زنده و مطرح کرد
آیت‌الله مصباح یزدی :
در این فضای فرهنگی‌ای که انواع سموم مهلک دنیای غرب
وارد شده و بر اثر اختلاط و ارتباطات؛ امواج رادیویی، تلویزیون،
ماهواره‌ها، اینترنت و تلفن همراه همه چیز را به هم مربوط کرده است، تنها
کاری که مى شود کرد تزریق مقداری اکسیژن در این فضا است. در مقابل سمومی که
هر لحظه وارد این فضای فرهنگی مى شود ما نیز می‌بایست امواج سالمی سرشار
از معنویات و نورانیت فرهنگ اهل بیت صلوات‌الله علیهم اجمعین را ترویج
کنیم.
متأسفانه حتی محیط‌های روحانیت نیز از آثار سوء این
فرهنگ مسموم جهانی مصون نمانده و روزبهروز بیشتر تحت تأثیر این امواج
مسموم و زهرآگین قرار مى گیرد. اگر انسان قدری فراتر از این افق را نگاه
کند و گذشته، آینده و وضع فعلی را باهم ببیند و مقایسه کند، آن‌وقت مى فهمد
که فضا تغییر کرده است و دیگر نمیتوان در آن تنفس کرد. اگر این فضای
زهرآگین بر پیرمردها چندان تأثیری نداشته باشد، نسل آینده را به کل فاسد مى
کند. کاری که ما مى توانیم بکنیم این است که به نوبه خود تلاش کنیم تا
عناصر فرهنگی سالمی را در این فضای فکری و فرهنگی، زنده و مطرح کنیم.
علاوه بر حفظ خود باید معارف را نشر دهیم
آیت‌الله جوادی آملی :
اینکه به اصطلاح فقط در فضای مجازی آسیب نبینیم هنر نیست بلکه باید خود را حفظ کنیم و معارف مورد نظر خود را نشر دهیم.
لزوم برخورد با شبهه‌افکنان در فضای مجازی
آیت‌الله سبحانی:
آزادی باید در چارچوب قوانین کشور باشد، از این رو
نباید کسانی را که در فضای مجازی به شبهه‌افکنی و تخریب مشغولند، به رسمیت
بشناسیم و به سخنان بیهوده غربی‌ها درباره آزادی بیان گوش دهیم.
لزوم استفاده مشروع از همه وسایل جدید
آیت‌الله مصباح یزدی :
مسؤولیت ما در جامعه این است که سعى کنیم راه
استفاده مشروع از همه وسایل جدید بیشتر باز شود و تا حدى که ممکن است،
کارى کنیم از مفاسد آن کاسته شود.
انسان غیور اجازه ورود بیگانه در حرم امن خود را نمی‌دهد
آیت‌الله جوادی آملی :
آنچه ما به این دستگاه‌ها می‌سپاریم که به دیگران
منتقل کنند یا از دستگاه‌ها می‌گیریم که به خود ما منتقل شود، باید بدانیم
که بیگانه نباشد! غیرت از برجسته‌ترین اوصاف انسانی است، یک انسان غیور نه
در حریم دیگری دخالت میکند و نه بیگانه را اجازه میدهد در حرم امن او
دخالت کند. در درون ما حقیقتی نهفته است که خدا آن را نهادینه کرده است.
ذات اقدس الهی ما را همانند لوح نانوشته نیافرید، در درون ما اسرار حق و
باطل، صدق و کذب، خیر و شرّ و حُسن و قُبح و خلاصه بدی و خوبی تعبیه شده
است که فرمود: «فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها»، تمام سعی و کوشش ما
این باشد که چیزی را بپذیریم و مهمانی را به درون خود راه دهیم که با صاحب
خانه هماهنگ باشد.
فطرت ما جز حق و صدق و خیر و حَسن را نمی‌پذیرد؛
باطل، کذب، شرّ و قبیح را نمی‌پذیرد. اگر کسی غیور بود و غیرت داشت، مطالبی
که با اصول﴿فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾ هماهنگ نبود، این مهمان
ناخوانده را راه نمی‌دهد؛ نه از کتاب، نه از کتیبه، نه از سیم نه از
بی‌سیم، نه از زمین و نه از آسمان. معنای غیرت، غیرزدایی است؛ این غیرت از
اوصاف برجسته انسانی است و غیوربودن از اوصاف خدای سبحان است که انسان مؤمن
باید متخلّق به اخلاق الهی شود.
ابزارهاى مدرن فرهنگى را نفی نمی‌کنیم
آیت‌الله مصباح یزدی :
قصد ما از مبارزه با تهاجم فرهنگى، نفى هرگونه
نوگرایى و پشت‌پا‌زدن به ابزارهاى مدرن فرهنگى و نیز تجدیدحیات هرگونه آداب
و سنن قدیمى نیست، بلکه با توجه به ارزشیابى ما از فرهنگ، هدف اصلى
مقابله، در جهت حفظ و تحکیم مبانى و ارکان فرهنگ جامعه، یعنى اعتقادات و
ارزش‌هاى والاى اسلامى، شکل مى‌گیرد و این، دقیقاً همان چیزى است که
دشمنان ما، با همه سرمایه‌گذارى‌ها و امکانات و ترفندهاى خود، تلاش
بی‌وقفه‌اى را در جهت تخریب و انهدام آن به کار مى‌برند و با انواع تیرهاى
زهرآگین، نسل‌هاى آینده را، آماج حملات پیاپى خود قرار مى‌دهند.
اگر بخواهیم فضای پاک داشته باشیم، باید مردم معرّف راستین داشته باشند
آیت‌الله جوادی آملی :
درست است که مردم حقّ رأی دارند و درست است که رأی،
حقّ مردم است؛ ولی مردم مصرف کننده حق نیستند، مردم مصرف کننده مال نیستند
تا ما بگوییم این مال را باید درباره منافع مردم صَرف کرد؛ مردم حرفی برای
گفتن دارند، مردم نگهبان و نگهدار نظام هستند!
سخن نورانی امیرمؤمنان علی‌بن‌ابی‌طالب(علیه أفضل
صلوات‌المصلین) در عهدنامه‌ای که برای مالک اشتر تنظیم فرمود، این است که:
«إِنَّمَا عِمَادُ الدِّیْنِ وَ جِمَاعُ الْمُسْلِمِیْن وَ الْعُدَّه
للْأَعْدَاءِ الْعَامَّه مِنَ الْأُمَّه»! فرمود: ستون دین مردم هستند،
ستون مصرف کننده نیست، ستون پیام سنگینی دارد که بار سنگین خیمه دین روی
دوش ستون است؛ بار این مملکت روی دوش مردم است! بار نظام روی دوش مردم است!
ما اگر بخواهیم فضای پاک داشته باشیم، جامعه پاک، خانواده پاک، مؤسسات
اداری پاک، فضای آموزشی پاک و فضای فرهنگی پاک داشته باشیم، باید مردم را
باور کنیم که اینها ستون دین و ستون نظام می‌باشند و ستون را نمی‌شود بدون
طهارت نگه داشت! ستون باید طیّب و طاهر باشد! اگر نماز ستون دین است، حضور
قلب لازمه آن است و اگر مردم ستون نظام هستند، معرفت راستین لازمه آن است.
چگونه فضای مجازی را پاک نگه داریم؟
آیت‌الله جوادی آملی :
ما در فضای نوآوریمان که چه تعبیر به مجاز شود و چه
تعبیر به حقیقت شود که در حقیقت فضای حقیقی است، وقتی می‌توانیم آن را پاک
نگه بداریم که آنچه در جامعه هست منعکس شود اولاً و خودش هم به جامعه
بیاید جامعه را پاک نگه بدارد ثانیاً و این بر مدار عقل و محور عدل خواهد
بود .
ما با ابعاد فسادانگیز فرهنگ غرب مخالفیم
آیت‌الله مصباح یزدی:
اگر ما با فرهنگ غرب مخالفت مى‌کنیم، نه به خاطر
شرقى‌بودن و حفظ هویت شرقى خودمان است و نه به خاطر جدایى آن از نظر منطقه
جغرافیایى است. همچنین، مخالفت ما بدان جهت نیست که آنها داراى آداب و
رسوم خاصى هستند که در معاشرت‌هاى روزانه، مطابق آنها با یکدیگر برخورد
مى‌کنند، یکى سلام مى‌کند و دیگرى کلاهش را برمى‌دارد! و نیز ادعا
نمى‌کنیم که هر چه از مغرب زمین صادر مى‌شود، کثیف و آلوده و نجس است!
چنان‌که در تمام دوران تاریخ نیز چنین نبوده که همواره اینگونه فسادها در
غرب وجود داشته باشد و هم اکنون نیز آن‌چنان کلیّت و شمولى ندارد.
اینها هیچ کدام در حد خودش مایه مخالفت نیست بلکه
اختلاف ما مربوط به ابعادى از فرهنگ غرب است که فساد انگیز مى‌باشد و از
آن جهت که سمبل انحطاط اخلاقى و مایه سقوط انسان است با آن مخالفت شده است.
در کشور ما نیز، از آن جهت که فسادهاى موجود، عمدتا معلول نفوذ و تهاجم
فرهنگ استعمارى غرب است، عناصر مسلمان بیدار و انقلاب، با آنچه به تعبیر
مختصر، «فرهنگ غربى» نامیده مى‌شود در حال مبارزه هستند. اما به طور
مسلّم، چه در گذشته و چه امروز در خود مغرب زمین نیز انسان‌هایى بوده و
هستند که با چنین فرهنگى سخت مخالفند.
گردآوری: طلعت معصومی.
ماهنامه فرهنگ پویا-29
